- Gratis verzending vanaf €50,-
- Veilige en makkelijke betaalopties
- Aangesloten bij Thuiswinkel Waarborg
- Makkelijk bestellen ook zonder account
Auteur(s) | Suzanne Rethans |
ISBN | 9789045033174 |
Bindwijze | Paperback / softback |
Aantal pagina's | 336 |
Publicatie datum | 20190930 |
NRC Recensie | 3 ballen |
Breedte | 151 mm |
Hoogte | 231 mm |
Dikte | 31 mm |
Sylvia Kristel De Utrechtse wereldster was behalve een drankzuchtige diva ook intelligent, kunstzinnig en vol zelfspot, blijkt uit de grondige biografie van Suzanne Rethans.
Amsterdam, begin jaren zeventig. In een club aan het Leidseplein stapt een jonge vrouw met grote hoed af op Henk van der Meijden, koning van de roddeljournalistiek. „Ben jij niet die man van de krant?” En wie ben jij? „Ik ben Sylvia Kristel (…) en die naam moet je maar goed onthouden. Nu kent niemand me nog, maar ik word even beroemd als Brigitte Bardot en Sophia Loren.”
Profetische woorden; Kristel is een van de grootste internationale sterren die Nederland voortbracht. Toch is er niet veel meer blijven hangen in het Nederlandse collectieve geheugen dan haar film Emmanuelle. Terwijl ze zoveel interessanter en gelaagder was, betoogt Suzanne Rethans in haar biografie Begeerd en verguisd.
Kristel groeide op in het Utrechtse hotel van haar ouders. Beiden waren zwaar alcoholist en altijd aan het werk. Als baby kreeg ze een in cognac en suiker gedoopte zakdoek om in slaap te vallen. Het grote trauma kwam op haar vijftiende, toen vader het gezin in de steek liet. Het was, zo beschrijft Rethans, iets waar Kristel nooit overheen kwam. Ze stortte zich in de armen van velen om deze leegte op te vullen.
Met een gezonde cocktail van bluf en zelfvertrouwen praatte Kristel zichzelf de filmwereld in. Ze werd gescout voor de Franse film Emmanuelle, over de seksuele ontluiking van een diplomatenvrouw in Bangkok. Het moment van verschijning (1974) was perfect: het was de eerste erotische film die door de Franse filmkeuring kwam, op de golven van de seksuele revolutie. De film werd een internationale hit.
Paspop bij Chanel
Hoewel Kristel zonder opleiding een ‘non-acteur’ was, had ze wel star presence. Met haar perfecte botstructuur was ze volgens kenners van alle kanten te filmen, en op haar blanco, onschuldige uitstraling kon je als publiek van alles projecteren. De jaren hierna was ze op het toppunt van haar roem. Bij sponsor Chanel had ze haar eigen paspop, in Japan was ze een halfgod, tweehonderd filmaanbiedingen wachtten. Per maand gaf ze dertigduizend gulden uit, onder andere aan haar peperdure hofhouding.
Op de belangrijkste draaidag was ze zoek, ze vonden haar doorgehaald in een bar
Er gloorde een glansrijke carrière. Maar door de combinatie van een traumatische jeugd, slecht management en een impulsieve persoonlijkheid nam Kristel verschillende desastreuze beslissingen. Ze leefde als een kaars die aan twee kanten brandde. Op de belangrijkste draaidag van een speelfilm in Wenen was ze zoek, duizenden figuranten waren ingehuurd. Ze vonden haar in een bar waar ze de nacht had doorgehaald, ontroerd door het optreden van een oude dichter.
Na de Franse jaren – ondertussen had ze met grote liefde Hugo Claus zoon Arthur gekregen – vertrok ze naar Amerika, waar ze met een three picture deal voor een miljoen dollar werd binnengehaald door Universal. Maar de samenwerking verliep stroef en een grote doorbraak bleef uit. Haar verslavingen kwamen hier tot uitbarsting: per week zeven flessen wodka en tien gram coke.
Kristel, zo schrijft Rethans (1972), had bij het maken van ondoordachte beslissingen het gevoel op een trein te springen waar ze niet meer vanaf kon. Dieptepunt was het spontane huwelijk met regisseur Philippe Blot. Hij gebruikte haar kapitaal als onderpand bij mislukte projecten, waardoor ze in zware schulden terechtkwam. „Even tekenen, duifje”, zei hij als ze dronken was.
Zelfspot
Kristels imago, tot op de dag van vandaag dat van labiele diva, kwam ook door haar moeizame relatie met de pers. De sterrenrol die ze aannam werd in het nuchtere Nederland niet gewaardeerd. Kristel praatte alsof ze de koningin was en journalisten op audiëntie waren. Als ze zich in het nauw gedreven voelde of verveelde verzon ze dingen. Sowieso werd ze in Nederland nooit écht omarmd: voor feministen was ze te veel een lustobject, voor de filmwereld te veel deel van de lage cultuur.
Rethans zet overtuigend een gelaagder beeld neer: van een intelligente, kunstzinnige en lieve Utrechtse, eentje met humor en zelfspot. Via partners als Hugo Claus en Freddy de Vree ontwikkelde ze zichzelf – laatstgenoemde stimuleerde haar schildertalent, wat in haar latere leven leidde tot geprezen exposities.
Rethans deed grondig research – ze interviewde meer dan tachtig personen voor haar boek – maar schiet soms door in haar enthousiasme. Bepaalde momenten worden te breed uitgemeten; een kostschoolperiode of de haat en nijd tussen de vrouwen rondom Hugo Claus hadden in de helft van het aantal woorden beschreven kunnen worden. Ook voelt Rethans’ raadplegen van diverse psychologen, die Kristels persoon proberen te duiden, soms geforceerd. Goh, denk je, als een ‘artiestenpsycholoog’ zegt: „Ieder mens wordt geboren met de behoefte gezien te worden, en door roem word je door heel veel mensen gezien.”
Detoxkliniek
Toen Kristel na de Franse en Amerikaanse jaren platzak terugkeerde naar Nederland, betrok ze een Amsterdams appartementje boven een café. Ze vond het best– dit zou ze ook wel weer overleven. Met kleinere rollen, schilderen en een nuchtere man begon de stabielste periode uit haar leven. Ook ontwikkelde ze de band met haar zoon Arthur, die door haar zus werd opgevoed. In 2012 overleed ze aan kanker, ze was pas zestig.
Met dit boek brengt Rethans Kristel en de wilde filmjetset van de jaren zeventig en tachtig tot leven. Vooral de anekdotes zijn goud. Zoals die keer dat ze ontsnapte uit een peperdure detoxkliniek in Los Angeles. Ze vonden Kristel in een smoezelige kroeg, aan het bier om elf uur ’s ochtends. „Mijn ontbijt. Er zitten granen in.”
In de voorstelling Wie weet overleeft de begeerte me, drie jaar voor haar dood, geeft Kristel advies aan jonge actrices. „Wil je beroemd worden? Groots en meeslepend leven? Be careful what you wish for.”