Dit prentenboek is een enorme hit in de VS: volkomen terecht

Kinderboek Amos Muis blijft een dagje thuis is een mooi, maar kalm verhaal over vriendschap dat in zijn bescheidenheid weinig plaats inneemt. Maar vergis je niet: volkomen terecht is dit een enorme hit in de VS.

In Amos Muis blijft een dagje thuis richt Amos elke dag in als de vorige. Hij zwaait zijn benen uit bed, trekt zijn net gestreken pak aan en kuiert naar zijn werk in de dierentuin, waar hij aandacht schenkt aan al zijn vrienden. ‘Hij speelt een potje schaak met olifant (die altijd heel erg lang nadenkt voor hij een zet doet) en doet een hardloopwedstrijd met schildpad (die nooit verliest). Hij zit een tijd lang stilletjes naast pinguïn (die erg verlegen is).’

Als hij op een dag ziek thuisblijft, vragen de dieren zich af: waar is Amos? Olifant zet zijn pionnen neer. ‘Pinguïn zit geduldig te wachten, helemaal alleen.’ In de volgende drie woordeloze bladzijden zien we ze wachten bij een halte, in een bus stappen waarbij de grote lichamen van Olifant en Neushoorn de hobbel verraden die ze daarmee nemen voor hun vriend. Ze gaan op ziekenbezoek. Amos ligt fragiel in bed. Olifant schuift zijn pootjes eronder en ze schaken op het matras. Te moe voor een wedstrijdje spelen schildpad en Amos verstoppertje. ‘Pinguïn blijft heel stil zitten en houdt Amos’ voeten warm.’

Felrode ballon
Alles aan dit boek is bescheiden en ontroerend en de verhouding tussen wat ingevuld is voor de lezer en wat hij er zelf bij mag verzinnen is volledig in balans. In de illustraties, die maar gedeeltelijk zijn ingekleurd, en in de oprechte toon van de tekst die vertedert en precies wanneer nodig een paar bladzijden achterwege blijft. Philip C. Stead bedacht en schreef het verhaal en zijn vrouw Erin E. Stead illustreerde het.

Zij maakte houtsneden van de dierenvormen waar ze de kleur mee aanbracht en waar ze vervolgens met een fijne pen overheen tekende. De korrel van de houtsneden geeft de huid van de olifant en de neushoorn hun leerachtige structuur. De pentekeningen zijn zo ragfijn dat je het craquelé in de oren van de olifant ziet liggen. De zachte kleurtonen die zijn gekozen, worden doorbroken door een felrode ballon die we op veel bladzijden terugzien. Harmonie wordt bereikt door een horizontale vloerlijn die door het hele boek loopt en verticale strepen van het behang. De illustraties dragen ook bij aan het beeld dat je vormt over Amos, hij is haast breekbaar getekend, heeft maar een set simpele kleren, zijn kamer is sober ingericht. En alles draait om de relatie tussen mens en dier én om vriendschap.

Er werd niet heel veel verwacht van Amos Muis blijft een dagje thuis, toen het in 2010 op de Amerikaanse markt verscheen. Het was een mooi, maar kalm verhaal over vriendschap dat in zijn bescheidenheid weinig plaats innam. In eerste instantie werden er een paar duizend exemplaren gedrukt, maar in 2011 won het de Caldecott Medal, de prijs voor het meest vooraanstaande Amerikaanse prentenboek, en inmiddels is dit bijzondere kinderboek al meer dan 300.000 keer over de toonbank gegaan.

Tegenwoordige tijd
Het is dan ook verwonderlijk dat dit prachtige werk nu pas de Nederlandse markt heeft bereikt. Voor de Nederlandse vertaling is de tegenwoordige tijd gekozen als alternatief voor de habitual past tense (die in het Nederlands niet bestaat), die betrekking heeft op gewoonten of gebeurtenissen die zich herhalen. Een geschikte keuze, want de tekst leest ontzettend soepel en door het gebruik van de tegenwoordige tijd beleef je het verhaal nog directer. Een tijdloos boek om telkens weer op te pakken, tot het beduimelde exemplaar een jeugdherinnering is die overal mee naartoe gaat. Gelukkig hoeven we op het vervolg geen tien jaar te wachten: Amos Muis mist de bus verschijnt deze maand in Amerika en komend voorjaar in Nederland.

26-11-2021 Aukelien Weverling