Ondertussen in Dopamine City

Ook wij zijn inwoners van Dopamine City

DBC Pierre Belangrijke vraag voor elke ouder: wanneer mag mijn kind een smartphone? Lon Cush, weduwnaar met twee jonge kinderen, probeert het lang tegen te houden maar gaat uiteindelijk toch overstag. Hoe dat uitpakt lezen we in DBC Pierre’s nieuwe roman.

Belangrijke vraag voor elke ouder: wanneer mag mijn kind een smartphone? Lon Cush, weduwnaar met twee jonge kinderen, probeert het lang tegen te houden maar gaat uiteindelijk toch overstag, min of meer gedwongen door de kinderbescherming die graag zijn kinderen digitaal in het oog wil houden, zeker nadat Lon zijn dochter een tik heeft verkocht.

En zo komt het gezin terecht in een wereld waarin grenzen tussen realiteit en virtuele werkelijkheid vervagen en niemand ongezien en ongecontroleerd blijft. Hoe dat uitpakt lezen we in Ondertussen in Dopamine City, de nieuwe roman van DBC Pierre.

Vooral voor Lon is het wennen. Hij had al genoeg problemen: zijn baan als rioolwerker is hij kwijt doordat een robot hem heeft vervangen en zijn ex-schoonmoeder wil de voogdij over zijn kinderen. En nu ziet hij diezelfde kinderen verdwijnen in de nieuwe digitale wereld waarin alles relatief is, niet alleen identiteit maar ook het tijdsverloop.

DBC Pierre, die met zijn debuutroman Vernon God Little in 2003 meteen de Booker Prize won (als zoiets geen vloek is maar een zegening, dan toch wel een zware zegening), schrijft het allemaal vlot op. Er komen veel mensen langs, het hele dorp doet mee met het verhaal, het gaat niet alleen over Lons gezin maar over een hele gemeenschap – en dan, na zo’n dikke honderd pagina’s gebeurt er iets vreemds in het boek: de pagina’s bestaan opeens uit twee kolommen.

Verdubbeling
In de eerste kolom wordt door de verschillende personages die we inmiddels hebben leren kennen het verhaal verder verteld, de tweede kolom is een newsfeed die bestaat uit een schier eindeloze stroom berichten. Vaak keren daarin dezelfde verhalen en hypes terug, doorgevoerd tot in het absurde. Een vrouw die beweert zwanger te zijn geworden door een weggeworpen zakdoekje, bijensteken die voor natuurlijke fillers zorgen, online bullying, de nadelen van bier – Pierre schetst een wereld waar kleine gebeurtenissen hun eigen digitale dynamiek krijgen en gigantische gevolgen kunnen hebben voor alle betrokkenen. Die newsfeed is kortom een parodie op, en een uitvergroting van, de wereld waarin we nu al leven.

Leest dat nog een beetje makkelijk, al die pagina’s met twee kolommen die elk hun eigen ding doen? Nee, totaal niet. Het verhaal dat je probeert te volgen wordt steeds onderbroken door die newsfeed, en zo wordt het lezen een verbrokkelde ervaring – alsof je onder het lezen voortdurend naar een smartphone grijpt om te kijken of je nog iets hebt gemist.

Wanneer je dan onder het lezen van dit boek daadwerkelijk naar je smartphone grijpt, zoals dat nu eenmaal al te vaak gaat, vindt er een vreemde verdubbeling plaats. Dit is natuurlijk precies waar de auteur je wilt hebben; je wordt opeens bepaald bij je gedrag, de verslavende behoefte aan afleiding, de snelle beloning, het dopamine-shotje dat nieuwe info ons kan geven. Oké DBC Pierre, we hebben ’t door, we zijn allemaal inwoners van Dopamine City.

Toch is dit door de vorm afgedwongen besef niet genoeg om het boek volledig geslaagd te kunnen noemen. Ook in deze roman hanteert DBC Pierre de snelle, hippe stijl die zijn handelsmerk is. Die stijl is zijn beste wapen, en misschien wel zijn enige: je zou willen dat hij zijn arsenaal wat uitbreidde. Hij presenteert zijn personages zo flitsend en snel dat je van de een naar de ander schiet, zonder tijd om je ook maar aan iemand te hechten. En dat die digitale, virtuele wereld ons weinig goeds gaat brengen, is als boodschap niet heel verrassend. Het beste deel van de roman is uiteindelijk die eindeloze newsfeed, omdat Pierre daarin zijn satirische gaven volop de ruimte kan geven.

23-04-2021 Rob van Essen