De aanschaf van lof loopt uit op een supermarktorgie

Michelle van der Kind Elk van de buitenissige verhalen in dit debuut begint met een zin die de nieuwsgierigheid wekt. Van der Kind verrast, maar graaft daarmee in zekere zin ook haar eigen valkuil.

‘Er ligt een rookworst op de grond, Christophe’. ‘Ik lees een boek over seks’. ‘Mijn leven is een appel, dacht Hilde’. Debutant Michelle van der Kind (1978) is goed in beginzinnen. In Sea, seks & witlof begint elk van de twintig verhalen met een simpele constatering of opmerking die de nieuwsgierigheid wekt. Het is doodnormaal én een beetje merkwaardig, waarna het in sneltreinvaart doorslaat naar nog veel merkwaardiger.

Van der Kind gaat uit van het leven van bijvoorbeeld een postbode, een leerkracht, degene die de zelfscankassa’s in de gaten houdt in een supermarkt, een moeder op een camping, een vader bij de zwemles van zijn dochter. Gewone mensen in gewone omstandigheden in een herkenbare wereld, die echter vanuit hun sleur in sneltreinvaart ontsporen, als het niet de omstandigheden zijn die omslaan naar het groteske, surreële. De aanschaf van wat stronkjes lof loopt uit op een supermarktorgie. Een langeafstandsloper stopt niet bij de finish, maar snelt zijn liefhebbende gezin dat hem daar opwacht voorbij en sjeest door.

Badkamertje
Benard te zijn binnen het gebruikelijke, daarover gaan deze verhalen. Over pogingen daarin in te grijpen, ook, met wisselend succes. Iemand die niet meer naar de bergen durft, verandert een huis in een berg, door gaten in de plafonds te slaan en de boel zo spectaculair mogelijk in te laten storten. Tot vogels in en uit vliegen en nestelen op de linnenkast. Af en toe kiest Van der Kind bovendien voor een ongebruikelijke vertelvorm. Ze spreekt haar lezers rechtstreeks aan door in de tweede persoon enkelvoud te schrijven: ‘Je bent met je familie, je zus, je zwager, je nichtjes, je ouders, je man, je kinderen in een familiepark, in een huisje omringd door honderden van die huisjes.’ Ja ja, denk je na een aantal van haar verhalen.

Het is de kracht, maar tegelijkertijd toch ook de zwakte van dit proza. Van der Kind verrast met haar wendingen, maar graaft in zekere zin ook haar eigen valkuil door de verhalen bijna steeds volgens eenzelfde stramien te laten verlopen. De verhalen die wat dichter bij de aanvankelijk gegeven verhaalwerkelijkheid blijven, zijn het sterkste in deze bundel. Zoals ‘Een badkamertje tegelen’, waarin een herkenbare angst (te weten: hoepelt de aannemer ooit nog op) aanvankelijk omslaat in berusting en dan in gehechtheid en verlangen. De aannemer gaat inderdaad niet meer weg. Nooit meer. Of toch nog?

Chicklit
Sea, seks & witlof wekt door de titel associaties met chicklit, gemakkelijke verhalen waarin het puur draait om herkenning bij de meest vrouwelijke lezeressen, over uit de sleur breken of daarnaar verlangen, met een dotje humor meestal. Van der Kind, naast schrijver lerares Nederlands op een middelbare school, biedt iets heel anders, beter en buitenissiger. Ze schrijft verhalen als experimenten, steeds uitgaand van een ‘wat als’-gedachte, die ze dan uitwerkt. Ze geeft ruim baan aan haar fantasie, op een manier die op de beste momenten aan Roald Dahl doet denken. Soms vult ze nog wat te veel in, maar al met al is ze een verrassende debutant, die vast nog veel in haar mars heeft.

28-01-2022 Judith Eiselin