Ze hadden hun schaapjes geteld

Geen sneeuw, geen kerstboom, geen kerstman, maar een woestijnlandschap waarin een herdersmeisje en een schaap hun weg zoeken. Hoe fraai het expressieve omslag in rozerode tinten van Marieke Nelissen ook is, je kunt je afvragen hoeveel kinderen dit met een kerstboek associëren. En zou de titel Ze hadden hun schaapjes geteld ze verder helpen? Wie in onze geseculariseerde samenleving weet nog dat die is ontleend aan een kerstliedje dat verwijst naar een door engelenzang bevangen groep herders, die naar Bethlehem trekt?

Gelukkig zit dit kerstboek van Benny Lindelauf zo vernuftig in elkaar dat je het op meerdere niveaus kunt (voor)lezen. Ja, het op christelijke leest geschoeide verhaal van de pasgeborene in een kribbe in de stal is Lindelaufs uitgangspunt. En ja, door de wat traditionele openingszinnen denk je even dat je in het Nieuwe Testament bent beland. Maar na ‘Het was een ijskoude nacht in de heuvels rond Bethlehem. Alle herders lagen dicht bij het vuur’, neemt Lindelauf een verrassende afslag als blijkt dat een van hen een meisje is, Gili. Vanuit haar perspectief ontvouwt zich een verbeeldingsvolle en hartverwarmende vertelling die zich toevallig afspeelt in die ene magische decembernacht.

Oplichtende hemelstraal

Motor van het verhaal is Gili’s kwijtgeraakte medaillon met daarin een portret van haar overleden moeder, door haar verliefde vader geborduurd met een lange haar van zijn geliefde. Gili deduceert dat haar moeder het sieraad waarschijnlijk is verloren in de schaapskooi, dus gaat ze er in de aardedonkere nacht naar op zoek. Dankzij een oplichtende hemelstraal vindt ze het sieraad terug, maar tegelijkertijd ontsnapt haar lievelingsschaap. Gili, die haar vader en opa Dabi wil bewijzen dat ze een goede herder is, net als haar broers, zal en moet het beest terugvinden.

In goedlopende voorleeszinnen vertelt Lindelauf over Gili’s queeste. Natuurlijk verdwaalt ze (‘het probleem met verdwalen is dat je het pas doorhebt als het al is gebeurd’); natuurlijk valt ze in een ravijn (‘het probleem met niet in een ravijn willen vallen is dat je verder moet kijken dan de grond onder je voeten’); en natuurlijk duikt daar de wolf op die haar vader zo vreest. Ondertussen verwijst Lindelauf speels naar de kerstnacht. Zo ontmoet Gili een man, en vrouw op een ezeltje die de weg naar Bethlehem vragen en passeert ze een stalletje met een os.

De sfeervolle nachtprenten van Nelissen geven Lindelaufs tekst een betoverende kerstgloed. Daarbij voegt ze subtiel verhaalelementen toe. Zo is de dreiging van de wolf treffend voelbaar in de roodbruine rotsformaties die de vorm van een wolvenkop suggereren. Ook goed gevonden is de haar van Gili’s moeder (uit het medaillon) die als een verbindende draad zichtbaar en betekenisvol door het boek loopt.

Als klassieke verhalenschrijver weet Lindelauf dat iedere goede kerstvertelling de belofte van een blijmoedige afloop draagt. Even zet hij je nog op het verkeerde been. ‘Er zijn verhalen genoeg over meisjes en wolven en meestal lopen ze niet goed af’, schrijft hij, met een knipoog naar Grimm. Maar dit is een onvervalst kerstsprookje: uiteindelijk komt iedereen samen, in die krakkemikkige stal in een van Bethlehems velden.