Er was eens een foetus: ‘Vraag me niet waar ik ben. Vanwaar ik praat en denk. [...] Een geest van de aarde, de lucht en het water.’ De foetus slaat zijn ouders gade, die op een rivieroever zitten te praten over waarom ze elkaar kwijtraakten: ‘Ik zie ze zitten, op een bodem vol opgehoopt restmateriaal van verdriet, bloed en vreugde, grote lagen tranen samengeperst tot gesteente. Een hele geschiedenis van heen en weer deinzen, van uitproberen en opnieuw proberen, gedurende de lengte van hun relatie die het hele bestaan van de mensheid leek te omvatten, om maar een balans te vinden waarop leven mogelijk was.’

Oef. In haar tweede roman Definitie van liefde schuwt Nhung Dam (1984) het experiment niet. Een van de dragende stemmen is van een foetus, die de worsteling volgt van zijn beoogde moeder Rose, alias Hoa. Haar worsteling met de vraag wat een goede moeder is. Kan ze dat worden, gezien het feit dat ze zelf een zeer getroebleerde moeder heeft? Het is een spannende keuze, het woord te geven aan een ongeboren vrucht. Maar werken doet het niet, omdat Dam doorschiet. Ze wil alles zo mooi zeggen dat het potsierlijk wordt.

Dam gebruikt vaak veel woorden, zoals hierboven, en soms juist weinig. Dan zet ze zinnetjes nadrukkelijk onder elkaar: ‘Ik ben niet mijn lichaam./ Ik ben niet mijn bezit./ Ik ben niet mijn gezondheid./ Zo spreekt de monnik in zijn lessen./ In de onteigening schuilt de ware vrijheid.’

Wel stelt Dam interessante kwesties aan de orde. Haar hoofdpersoon is de dochter van bootvluchtelingen uit Vietnam. Ze runnen in New Orleans een snackbar, aan de ‘verkeerde’ kant van de rivier. Hoa, die zich later Rose noemt, groeit op te midden van vissenkoppen, frituurlucht en geweld. Het maakt haar vastbesloten de grote oversteek te wagen, naar de overzijde van de rivier. Daar heerst welstand, dus geluk. De mensen zijn er vrolijk, lief voor elkaar. Of toch niet?

Rose is verbeten in haar vastbeslotenheid. Dat legt haar aanvankelijk geen windeieren. Ze vindt een man die haar verzekert van zijn eeuwigdurende liefde, wordt ontdekt als actrice en werkt aan een boek. Alleen zwanger worden wil niet lukken, tot ook dat wel gebeurt. Waarop alles instort. Haar man verlaat haar en iedereen bij wie ze haar heil zoekt, heeft het uitsluitend over zichzelf. Voor haar is nergens ruimte, nergens hoop, plus ze heeft voortdurend te maken met racisme en seksisme. Is ‘onze Aziatische verschijning op de datingmarkt beschikbaar [...]?’ luidt de vraag van een journalist tijdens een interview. ‘Aziatische vrouwen zijn tenminste nederig, anders dan die opgefokte feministen’, voegt een ander haar toe op een feest. Is er ergens iemand die haar ziet staan? Ziet zij zichzelf eigenlijk wel staan?

Het is jammer dat Dam stilistisch zo uit de bocht vliegt. Wanneer ze het klein houdt, zoals in een beschrijving van een scène uit de jeugd van haar hoofdpersoon, weet ze je te raken. Op haar tiende krijgt Hoa een echte verjaardagstaart, met marsepeinen rozen, van een bezoeker. Helaas gaat het gesprek van de volwassenen vervolgens zeer grimmig over orgaandonatie. Staat de foetus iets dergelijks straks ook te wachten? Of is het maar beter niet op te komen dagen?