Soms moet je als recensent ook even met de billen bloot. Zo blijkt het te kunnen dat je al decennia over Amerikaanse literatuur schrijft, de Salingers, de Roths, de Capotes, de Updikes et al maar nog nooit een woord over had voor een tijdgenote van deze mannen, Ann Petry (1908-1997). Vrouw, Afro-Amerikaans, dat zal er zeker mee te maken hebben. Want dat ze geheel onbekend was is absoluut niet waar: haar debuutroman De straat was zelfs een bestseller. En nu is er dan, voor het eerst in (prima) Nederlandse vertaling haar uit 1953 daterende roman Het nauw, een boek over een heftige liefde tussen Camilo, een rijke witte vrouw en Link Williams, een Afro-Amerikaanse jongeman, in het gesegregeerde Amerika van de jaren vijftig.

Die romance begint in een ruige buurt in het stadje Monmouth, in het noordoosten van het land. Camilo wordt achternagezeten door een mismaakte buurtgenoot en Link redt haar, in de veronderstelling dat ze een verdwaalde tippelaarster is. Het mist, en de lezer wordt verondersteld te geloven dat de mist zo dik is dat de beide aanstaande geliefden elkaars huidskleur pas ontdekken als ze een ruige (zwarte) kroeg binnengaan. Voordat dit kernverhaal begint hebben we overigens al kennis kunnen maken met de beide milieus waarin zij doorgaans verkeren. De forse omvang van de roman is vooral een gevolg van Petry’s doorgaans geslaagde pogingen de beide achtergrond-milieus van de gedoemde minnaars zo uitvoerig mogelijk neer te zetten. Zelden zal in de literatuur een Afro-Amerikaanse milieu van de jaren vijftig als dat van Link zo kleurrijk en genuanceerd zijn neergezet als hier. Sommige van de zijdelingse personages zijn op zichzelf al interessant genoeg geportretteerd om die uitweidingen te rechtvaardigen, maar het maakt wel dat de rek van het centrale verhaal er af en toe wat onder lijdt.

De romance is gedoemd, deels vanwege liefdes schijnbewegingen die hier mede door raciaal ingesleten patronen versterkt worden. En eindigt dan ook dramatisch, zij het op een minder voorspelbare manier dan dat in de handen van een mindere auteur zou gebeuren. Het nauw behoudt zijn spankracht niet alleen vanwege het controversiële thema maar ook door het vermogen van de auteur moeiteloos te schakelen tussen de optiek van de verschillende personages, man en vrouw, maar ook van subjectief naar objectief, van herinnerde tijd naar actueel, van rapsodisch naar zakelijk. Inderdaad: wat een schrijfster!