Waarom willen mensen schrijver worden? Het antwoord daarop zal de Amerikaanse schrijver en essayist Annie Dillard (76) ‘nooit weten’. Om te schrijven heb je woorden en grammaticale regels nodig, zegt ze, je moet van zinnen houden. En het leven dat je wilt leiden ‘moet je met een bijl te lijf gaan’, betoogt ze. Schrijven is niet iets ‘erbij’, wat veel schrijvers in spe denken. Schrijven is ‘onverdiende genade’ die je alleen ontvangt als je bereid bent je hart, je rug en je hoofd ervoor te breken.

Deze eis van volledige overgave verwoordt Dillard prachtig in haar essaybundel Schrijversleven (The Writing Life, 1989), vertaald door Henny Cover die met haar eerdere vertaling van Dillards meesterwerk Pilgrim at Tinker Creek (1974) de Filter Vertaalprijs won.

In Schrijversleven belicht Dillard in een rijke, poëtische collage de manier waarop haar boeken tot stand kwamen en de moeite en zelfs ontberingen die ze zich getroostte die daadwerkelijk te schrijven. Zelf schreef ze haar boeken op diverse, extreem prozaïsche plekken, zoals op een bibliotheekkamer die uitkeek op een parkeerplaats of in een houten keet. Met lamellen verduisterde ze het raam, waarna ze een zelfgemaakte tekening van het uitzicht op die lamellen plakte. Meer had ze van de wereld niet nodig, nu konden ‘herinnering en verbeelding elkaar in het donker tegenkomen’.

In Amerika geldt Dillard als de koningin van de essayistiek, maar haar essaykunst is vrij van elke zwaarte. Vrolijk, absurd, anekdotisch, eigengereid, diepzinnig, vrijgevochten en fantasierijk, zo benadert ze het genre. Ook in het recent vertaalde De overvloed (The Abundance, 2016) betoont ze zich een even grillig als begenadigd essayist. In De overvloed staat een eminente natuurbeschrijving, ‘Totale zonsverduistering’ heet het. Vanaf een bergtop slaat Dillard gade hoe de wereld om haar heen in donkerte wordt gehuld. Als lezer vraag je je vol verwondering af waarom dit zo indrukwekkend is. Hoe doet ze dat? En dan kom je, bij wijze van verrassing, in Schrijversleven het antwoord tegen. Ze vergelijkt het schrijven met het worstelgevecht tussen mens en alligator, in Florida waren er van die wedstrijden. Een halfnaakte man gaat met blote handen de strijd aan, buik aan buik vechtend.

Dan maakt Dillard een enorme sprong, die naar het schrijven: ‘Nu voelt het als worstelen met een alligator, maar dan op zinsniveau.’ Dit is briljant. Ze redeneert verder dat je ‘de kop van een zin in de houdgreep (neemt) terwijl zijn staart je van je sokken probeert te slaan’. In Schrijversleven staan meer scherpzinnige observaties die weliswaar over tennis, hout klieven of stuntvliegen gaan, maar feitelijk dienen als metaforen voor het schrijverschap en vooral het schrijven zelf, dat gaat van zin naar zin, van woord naar woord. Zoals deze schitterende aanmaning: ‘Zet alles in. Alles wat je niet vrijelijk en overvloedig geeft raak je kwijt. Je opent de brandkast en treft as aan.’