Je bent hier

Een meerdaagse wandeling in het Lake District, dat is wat Cleo voor zich ziet. Met een klein groepje vrienden, twee mannen en twee vrouwen. Wie weet schieten er wat vonken over, Cleo zou er geen bezwaar tegen hebben, integendeel, ze heeft haar gezelschap met zorg uitgekozen: de genodigden zijn alle vier alleenstaand. Marnie, die als thuiswerkende persklaarmaker van romans de eindjes aan elkaar probeert te knopen; Tessa, een triatlete; Conrad, een vlotte apotheker; en Michael, een stugge leraar aardrijkskunde. Zo beginnen de verwikkelingen in Je bent hier, de nieuwe roman van David Nicholls.

De triatlete komt nooit opdagen en dus zijn er voor Marnie op de wandeltocht twee vrijgezellen beschikbaar: apotheker Conrad en leraar Michael. Nou ja, beschikbaar is niet het woord, zeker als het om Michael gaat; die zondert zich liever een beetje af, hij heeft een lastige scheiding achter de rug en is sowieso niet zo sociaal. Maar vanaf het begin maakt Nicholls duidelijk dat het verhaal zal draaien om Marnie en Michael. Dus weten we meteen dat die leraar gaat ontdooien, en dat die grappige Marnie op een gegeven moment serieuze dingen zal moeten gaan zeggen. Toch?

Wij hebben onze verwachtingen, en Nicholls (1966) lost ze in, zonder al te veel grote verrassingen, maar wel op een intelligente en wervende manier. Voordat hij doorbrak met zijn derde roman, De eerste dag, werkte Nicholls als scenarist, onder andere voor de veel geroemde BBC-serie Cold Feet, dus hij weet hoe hij een verhaal moet opbouwen. Twee sympathieke hoofdpersonen die in het begin van het verhaal mijlenver van elkaar verwijderd zijn, ook al lopen ze naast elkaar, wat bijfiguren die wat dikker zijn aangezet als comic relief, een opdracht die moet worden vervuld (de meerdaagse wandeling): we kennen het, we hebben het eerder gezien, maar als het goed gedaan wordt geven we ons er toch met graagte aan over.

Nicholls hanteert zijn personages als een welwillende god en doseert zijn verhaal voorbeeldig. We moeten ons concentreren op Marnie en Michael, dus houden na drie dagen de andere wandelaars het voor gezien – en worden uit het verhaal verwijderd. Michael, ervaren langeafstandswandelaar, besluit verder te lopen, richting Noordzeekust, en Marnie sluit zich spontaan bij hem aan. Zij komt uit Londen, heeft geen enkele wandelervaring. Komen ze tijdens hun dagetappes dichter bij elkaar? Zeker komen ze tijdens hun dagetappes dichter bij elkaar. Komen we meer over hun verleden te weten? Zeker komen we meer over hun verleden te weten. En doordat ze meer diepgang krijgen, komen ze tot leven en gaan we om ze geven, of we nou willen of niet. Maar natuurlijk willen we, de spanning groeit, ze zullen elkaar vast krijgen, maar hoe dan? Op een platte, romantische manier of heeft Nicholls iets meer voor ons in petto?

Nicholls is een meester van de eenvoudige, maar geniale ingreep. Zo is het geen toeval dat Michael aardrijkskundeleraar is: zo wordt hij de deskundige die informatie kan geven over het landschap waar doorheen wordt gewandeld. De andere wandelaars kunnen dan roepen dat dat sáái is, en dat is het ook, maar ondertussen hebben wij lezers toch ook iets meegekregen van dat landschap – zonder dat we de schrijver de saaiheidsgraad gaan kwalijk nemen van alle informatie die wordt gegeven, omdat die het verwijt doorsluist naar zijn personage, de stugge aardrijkskundeleraar – en zo wordt dat verwijt functioneel voor het verhaal.

Wat ook goed werkt: het decor van het verhaal beperkt zich niet tot die wandeletappes, tegen onze verwachtingen in. Wat nog beter werkt: de rake vergelijkingen, die ervoor zorgen dat je het boek zo nu en dan grinnikend leest. Als Michael zich in zijn hotelkamer opmaakt voor een avond vol sociale contacten, ‘glimlachte hij een, twee keer experimenteel in de spiegel, zoals je de rem van een auto test voor een steile afdaling’. Dit is maar een voorbeeld uit velen. Ze maken deze roman tot een plezier om te lezen, ook al staan de verwikkelingen in een brede traditie die door Nicholls geen geweld wordt aangedaan. Het is zijn stijl die deze roman uiteindelijk uittilt boven het scenario dat er vlak onder de oppervlakte in verborgen zit.