kaddisj.com

Van dode vaders kan je niet winnen. Van levende zussen ook niet. Larry in ieder geval niet. Hij is dertig, woont in New York en heeft allang afscheid genomen van het Joodse geloof van zijn familie. Maar nu is zijn vader overleden en logeert hij bij zijn gelovige zus in Memphis, waar hun vader wordt begraven. Als enige zoon rust op hem de taak om de komende elf maanden acht maal per dag de kaddisj te zeggen, het gebed voor de doden. Hij hoeft er niet eens in te geloven, als hij maar geen enkele keer verstek laat gaan. ‘Alleen wat je dóét, wat je zégt, kan zorgen dat onze vader het goed heeft in het hiernamaals.’ Larry’s zus kan het nog zo duidelijk uitleggen, maar ze ziet de bui al hangen: dat gaat Larry nooit doen. Samen met twee rabbi’s zet ze haar broer onder druk. En die verzint een manier om onder het gebed uit te komen: via de internetsite uit de titel van de roman kan tegen betaling de kaddisj worden uitbesteed.

Vermakelijke, vlot vertelde familiescènes rond een sterfbed, met een tragikomische ondertoon; familieleden die elkaar ongezouten vertellen wat ze van elkaar vinden, maar toch nooit helemaal zonder liefde. De lezer van Kaddisj.com van de Amerikaanse schrijver Nathan Englander (1970), bevindt zich op bekend terrein. Bij de eerste hoofdstukken denk je aan Woody Allen, bij Larry’s masturbatiescène, waarbij een deel van zijn sperma in het aquarium van zijn neefje belandt, lijkt het of je een light-versie van Philip Roth in handen hebt.

Je verwacht dat dit familieverhaal op dezelfde amusante wijze door zal gaan, maar dan begint het tweede deel en zijn we twintig jaar verder. Larry heeft een gezin gesticht en, belangrijker nog, hij is (zoals zijn vader altijd al dacht) alsnog teruggekeerd naar het geloof. Hij is leraar op een Talmoedschool en heeft op een overweldigende manier wroeging dat hij ooit in zee ging met kaddisj.com. Hij kan pas zelf de kaddisj zeggen wanneer hij zijn vroegere opdracht ongedaan maakt – maar kaddisj.com reageert niet op zijn contactpogingen. Via een digitaal onderlegde leerling komt hij erachter dat de organisatie is gevestigd in Jeruzalem en er zit maar één ding voor Larry op: werk en huwelijk op het spel zetten en afreizen.

Wat daar gebeurt is voor de lezer voorspelbaarder dan voor Larry zelf. Dat maakt hem aandoenlijk en we leven met hem mee; maar het haalt ook de spanning uit het verhaal. Kaddisj.com is een onderhoudende roman over familie en geloof die nergens echt schrijnend wordt. Zo blijft Englander toch vooral de schrijver van de wél uiterst schrijnende en indrukwekkende roman Het ministerie van Buitengewone Zaken uit 2007.