Op zoek naar Stella

Het is een enigszins hachelijke onderneming: een vervolg maken op een succesvol boek. Op zijn best wordt het even goed, maar beter zal het niet snel zijn. Toch heeft dit Gerda Dendooven (1962) er niet van weerhouden haar prentenboekverhaal Stella, ster van de zee op te pakken daar waar het geëindigd was. Heel precies: het openingsbeeld van Op zoek naar Stella is identiek aan het slotbeeld van de met de Woutertje Pieterse Prijs bekroonde voorganger. Op een roze zomerochtend dobberen een visser en zijn vrouw in hun bootje Groot Geluk naar open zee. Ze zijn onderweg naar hun dochter, die ze ooit uit zee opvisten maar vertrok, omdat ze als reuzin letterlijk en figuurlijk met de wereld om haar heen botste. Ze ging op zoek naar ‘een plek op haar maat’.

Dat de verhalen zo vloeiend in elkaar overlopen wil niet zeggen dat Op zoek naar Stella niet als zelfstandig verhaal te lezen is. De lange zeereis naar een onbekende bestemming is er voldoende spannend voor. Steeds dreigt er nieuw gevaar: monsters van vissen, monsters van schepen, monsters van ijs en een plastic soep waarin Groot Geluk komt vast te zitten. ‘Niemand die ons kán helpen, […]/ Niemand die ons begrijpt./ Niemand die onze taal spreekt,’ verzucht de man die eraan twijfelt of ze Stella ooit zullen weerzien.

Net zoals in Stella, ster van de zee verwijst Dendooven hier – ditmaal veel nadrukkelijker – naar de actualiteit en het lot van vluchtelingen. Thematisch ligt het dan ook dicht bij zijn voorganger, die de vraag centraal stelde of je kunt weten wie je bent, en of je diegene ook kunt blijven. Gegeven het feit dat de vertelkracht niet het niveau van boek één haalt – Dendooven is soms wat wijdlopig en de zinnen en woorden missen meerduidigheid en zwier – vraag je je dan af waarom de Vlaamse deze nieuwe Stella eigenlijk het licht heeft laten zien. Wat voegt een mindere variant toe?

De beelden zijn wel, zoals we van Dendooven gewend zijn, ijzersterk. De prenten in gemengde techniek zijn intens van kleur en expressief en zitten weer vol markante details. Zo zie je tussen het volk dat de visser en zijn vrouw op zee tegenkomen een figuur die op Humpty Dumpty uit Alice in Wonderland lijkt. En achter hem iemand die doet denken aan de blikken man uit The Wizard of Oz. De walvis die Groot Geluk de lucht in slingert roept herinneringen op aan De reizen en avonturen van mijnheer Prikkebeen.

Dat artistieke spel van Dendooven heeft een aangenaam vervreemdend effect dat de verhaalgebeurtenissen past. Het moment dat de visser en zijn vrouw Stella hebben gevonden en haar wonderland binnenstappen kantelt het perspectief: ze zijn zo gewoon dat Stella’s bijzondere vrienden een beetje bang van ze zijn. ‘Jullie zien er ook zo anders uit’, legt Stella haar vader en moeder uit. ‘Gewoon, anders.’

De grap is dat Stella dit in het eerste boek precies zo over zichzelf zegt. Daar is zij degene die afwijkt van de heersende norm. De relevantie van Op zoek naar Stella is groter als je die omdraaiing herkent. Met elkaar leven betekent dat je bereid moet zijn de wereld door elkaars ogen te leren zien, luidt Dendoovens boodschap. Gewoon, of anders, of gewoon anders hangt maar net af vanuit welk perspectief je kijkt. Op zoek naar Stella mag solo wat tegenvallen, met zijn voorganger erbij kantelt je blikveld geheid.