April in Spanje

Toen de regelmatig voor de Nobelprijs voor Literatuur getipte Ierse romancier John Banville in 2006 met Christine Falls zijn eerste thriller publiceerde, gebruikte hij daarvoor het pseudoniem Benjamin Black. Dat deed hij, vertelde Banville onlangs aan The New York Times, om te voorkomen dat zijn vaste lezers zouden denken aan een „doorwrochte postmodernistische grap”.

De verrassing was dus groot toen Banville twee jaar geleden zijn zevende thriller Sneeuw onder eigen naam publiceerde. Zijn eigen werk herlezen, daar is hij niet toe in staat. Maar de door James Bond-vertolker Timothy Dalton ingesproken audioversies van zijn eerste thrillers beluisteren lukte hem wel. Wat een goede boeken, oordeelde Banville. Hoog tijd om Benjamin Black, zijn ‘donkere broer’, te vermoorden.

En waarom ook niet? Een duidelijk onderscheid met de romans waarvoor Banville de Booker-prize en andere literaire onderscheidingen kreeg is lastig aan te geven. Hij schrijft zijn thrillers bovendien met dezelfde inzet en zorgvuldigheid.

April in Spanje, de achtste thriller, heeft opnieuw de sombere Dublinse patholoog Quirke in de hoofdrol. Het boek speelt in de jaren vijftig en de medicus is met zijn vrouw, de psychiater Evelyn, op vakantie in de Baskische badplaats San Sebastián. De verandering van omgeving werkt op Quirkes zenuwen. ‘Je houdt ervan om ongelukkig te zijn’, analyseert zijn echtgenote, ‘Het is jouw versie van gelukkig zijn.’

In een bar meent de patholoog April Latimer te zien, een jonge vrouw die jaren eerder door haar broer vermoord werd, een geruchtmakende zaak die diverse politieke kopstukken in Ierland in verlegenheid bracht. Als Quirke over zijn vermoeden met Ierland belt maakt dat van alles los. Rechercheur St. John Strafford, nóg een vast personage in de Black/Banville-thrillers, stapt op het vliegtuig naar Spanje, net als een huurmoordenaar die het ‘leuk’ vindt om ‘doelwitten’ om te leggen.

De intrige van April in Spanje mag er zijn. Maar bij Banville is de weg naar de ontknoping toe belangrijker. Deze thriller noopt tot langzaam lezen, tot genieten van de voorbeeldige stijl, de literaire verwijzingen, de knisperende, voortreffelijk door Arie Storm vertaalde dialogen, de tot de verbeelding sprekende personages en, bovenal, de subtiele humor die van bijna elke bladzij afspat.

Neem de gedachte van de huurmoordenaar, die om de tijd te doden besluit een boek te gaan lezen en, vermoedelijk voor het eerst van zijn leven, een boekwinkel betreedt: ‘Zoveel boeken – zoveel woorden. Waarom deden ze het, vroeg hij zich af, hoe hielden ze het vol, honderden, duizenden, allemaal voorovergebogen met pen en papier, en maar doorpennen, af en toe stopten ze om wat voor zich uit de ruimte in te staren, in hun neus te peuteren of aan hun ballen te krabben. Vreemde business, verhalen verzinnen en verwachten dat mensen ervoor betalen om ze te lezen.’