Au!

Geintjes over een blauwe pauw

Kinderboek Karst-Janneke Rogaar verkent de mogelijkheden van de tweeklanken ‘au’ en ‘ei’ allesbehalve braaf.

Wanneer gebruik je de tweeklank ‘au’? En wanneer wordt iets geschreven met de ‘ei’ in plaats van de ‘ij? Karst-Janneke Rogaar liet er haar fantasie op los. Dat leverde Keizer Ei op, dat vorig jaar verscheen, en nu Au! over de heerlijke Paul de pauw die zich graag laat bewonderen.

Paul schudt er voor dag en dauw zijn tooi voor op en wacht op complimenten. Zoals van de kippen. ‘“Altijd weer bijzonder, dat blauw!” tokt er één. “Ja, wauw,” kakelen de anderen.’ Paul glundert van trots. Toch lijkt de betovering na verloop van tijd uitgewerkt. ‘De poes en de kippen zijn druk in de tuin en de kauw vertrekt naar zijn zus met autisme.’ Rogaar kiest er nadrukkelijk voor haar lezer serieus te nemen en ook minder voor de hand liggende en moeilijkere woorden aan bod te laten komen.

Om de aandacht van de anderen weer te trekken roept Paul zonder directe aanleiding zo hard als hij kan: ‘AAAUUU!’ Het galmt over de tuin. Alle dieren komen kijken en terwijl hij ze vertelt over een gestoten klauw zegt één: ‘maar wat is uw tooi weer mooi en uw borst knalblauw!’

‘“Bedankt!” roept Paul.’ Vanaf dat moment roept Paul vaak: ‘Au!’

Wat volgt is een bont verhaal waarin Paul naar de maan wordt gelanceerd en daar bevriend raakt met een gestrande astronaut om uiteindelijk met diens verpauperde raket op de bodem van de zee te geraken waar hij aurelia’s tegenkomt en waar een kabeljauw hem de toegang weigert tot een autocratie.

Natuurlijk is het absurd om alle woorden met een ‘au’ te willen gebruiken in een verhaal, maar daarom is het zo hilarisch en het geeft het verhaal een soort ongeleide dynamiek waardoor je niet wilt stoppen met lezen. Je wilt weten wat Rogaar verder op stapel heeft staan en ze stelt niet teleur: ‘Nu zit er zand in het hydraulische systeem. En mijn koffieautomaat is stuk,’ legt de astronaut droef uit aan Paul. In een tentje verderop groeit taugé, want andere flora en fauna zijn er niet, de grond is van bauxiet. De astronaut is er niet chagrijnig over. Hij is blij dat er überhaupt iets groeit.

Knotsgekke humor
Onlangs kreeg Karst-Janneke Rogaar al een Vlag en Wimpel voor Keizer Ei. Een knap geschreven verhaal, boordevol humor. Heid en Teit gaan op reis met een zeilboot naar het eiland van keizer Ei waar ze al snel bij een paleis aankomen. ‘De lakei fluistert: “Keizer Ei maakt overal een heisa van en kan geen geintjes verdragen.”’ Keizer Ei blijkt te beschikken over een diep gevoelsleven: ‘“Ik heb een eigen eiland van klei, een fontein, een lakei en allerlei prachtige eiken. Maar ik kan alleen maar zeiken!”’

Keizer Ei is iets gestructureerder dan het net verschenen Au!, waarbij het verhaal soms net iets te vergezocht lijkt, maar we zien in Au! dezelfde knotsgekke humor en vindingrijkheid terug. Rogaar is nergens bezig te behagen, dan had ze wel een strak omlijnd verhaal geschreven dat ouder en leerkracht braafjes tevreden stelde. Nee, Au! en Keizer Ei zijn eigengereide boeken die zonder op de knieën te gaan zitten de tweeklanken ‘au’ en ‘ei’ op een leuke en originele manier behandelen.

Rogaar, die eerder vooral bekend was als illustrator, bouwt haar wereld op vanuit twee steunkleuren, in het geval van Au! in blauw en rood in Keizer Ei in oranje en groen. Nergens is het gepolijst. Eerder rommelig en vrij, wat dan weer prima correspondeert met de tekst. Bovendien gaat het er niet om je die ‘au’-klank door de strot te duwen, nee, soms is het ook gewoon even kijken naar het gehobbel van Paul.

Dat is ook het leuke, het fantasievolle aan Keizer Ei en Au!: hier wordt met smaak een verhaal verteld in beeld en tekst. Het plezier waarmee dit verhaal geschreven is, spat van de pagina’s af en zo doet het uiteindelijk veel meer dan een kind leren welke woorden hij met de ‘au’ schrijft. Het demonstreert wat taal kan zijn en hoeveel plezier je eraan kunt beleven met een beetje vindingrijkheid.

05-08-2021 Aukelien Weverling