Binnenplaats
Binnenplaats van Joost Baars doet een aantal pogingen om grip te krijgen op de werkelijkheid. In het openingsgedicht ‘Kosmologie van het tapijt’ is de aanleiding daartoe het stokkende hart van zijn geliefde, een voorval dat zo nu en dan terugkeert in de bundel. Baars zoekt naar de momenten waarop aanwezigheid in afwezigheid overgaat, leven in dood, betrokkenheid in verinnerlijking, en vice versa, zoals in het gedicht ‘karl marx’:
de wereld is gegeven in het hart en ongedachtvind je er plaats, dus als
zo’n bloedmachine stokt, je vriend de nachtniet doorgekomen blijkt,
je liefje op het vloerkleed op de ambulance wacht,gebeurt dat zonder iets vooraf,
eerst als tragedie, dan als farce, [...]
Het debuut kent vier afdelingen, ingeklemd tussen twee losse gedichten. De dichter richt zich allereerst tot een schepper, afgaande op de structureel met hoofdletter geschreven jij-vorm: ‘het geritsel van bomen is / niet het geritsel van bomen. // het is Jouw stem.’ Vervolgens gaat hij te rade bij anderen als Karl Marx, Werner Herzog en Hannah Arendt. De derde afdeling bestaat uit Baars’ vertalingen van barok aandoende sonnetten van Gerard Manley Hopkins: ‘Ons hartgeknars is hoorbaar; meer pijn nog / Brengt de dood.’ Tot slot spreekt hij diverse soorten vogels aan: ‘die oehoe die ik hoor is die van jou oehoe / of word je nage-oehoet’.
Binnenplaats stelt teleur. De overpeinzingen, retorische vragen, aanroepingen en zoektocht naar het kenbare horen allemaal bij de twijfelende houding in en de mystieke lading van het werk, maar de uitwerking is schamel en eentonig, zoals in het gedicht waarin de dichter spreeuwen aanspreekt: ‘wat / vraagt jullie harde roep // de leegte om jullie lijven, // dat die zich altijd kenbaar maakt / zonder zich prijs te geven?’ De verwondering van de dichter gaat ten onder in truttige formuleringen als deze.
De vorm van de bundel is verre van spannend, maar juist ouderwets en plechtstatig: veelal korte regels, gesorteerd in één- of tweeregelige strofen, waarin in een monotoon ritme getwijfeld en gedacht wordt, zo nu en dan in combinatie met al te doorzichtig rijm ‘alsof ze wat ze in Je impliceren / proberen te bezweren’. Ook dit debuut weet niet te overtuigen.
Baars' even bedachtzame als directe gedichten blinken uit in kwetsbaarheid en grijpen je naar de keel.
Binnenplaats won de VSB-Poëzieprijs in 2018
ISBN | 9789028261877 |
---|---|
Datum van verschijning | 20170215 |
NRC Recensie | 2 |
Breedte | 150 mm |
Hoogte | 220 mm |
Dikte | 10 mm |