De oude binnenstad van Zaltbommel is omsloten door een groene gordel waarin de vestingwerken met bastions schuil gaan. Ook de muur om de stad spreekt nog steeds tot de verbeelding, met de restanten van de middeleeuwse Waterpoort aan de kop van de Waterstraat en de vierkante muurtoren met zijn schietgaten bij het park. Grote delen van deze muur staan nog overeind. De bijzondere bouwgeschiedenis is door jarenlang bouwhistorisch, archeologisch en archiefonderzoek in beeld gebracht. De ooit ongebruikelijk imposante poortcomplexen, muurtorens en dubbele grachten getuigen van het grote strategische belang van Zaltbommel. Later, in de Tachtigjarige Oorlog, werd het stelsel van bastions aangelegd, zoals ook op enkele schilderijen is terug te zien. De verdedigingswerken beschermden de stad ook tegen het water. Recent is zelfs de oudste aarden omwalling uit de twaalfde eeuw teruggevonden. Dat wijst op een stedelijke ontwikkeling die al meer dan duizend jaar geleden begon, veel eerder dan de overgeleverde stadsrechten uit 1315 en 1316 doen vermoeden. Tenslotte weerspiegelt een bijzondere reeks hekken uit de negentiende eeuw de ontwikkeling van de vestingwerken tot een landschappelijk park. Kortom, de versterkte stad Zaltbommel laat zich lezen als een boek.
