QualityLand

Marc-Uwe Kling De Duitse schrijver Kling voert een presidents-kandidaat met antikapitalistische idealen op in een dystopie die eerder humoristische dan duister is. Zo verschijnt er een drone met vliegangst.

Qualityland is zó kapitalistisch dat er zelfs ‘Buybots’ bestaan die mensen het shoppen uit handen nemen. Baby’s worden al in de baarmoeder verbeterd. Een werkdag duurt maar vijf uur, een etmaal telt tien uur. Alle diensten zijn strikt persoonlijk (dankzij algoritmes). Iedereen heeft een ‘level’ tussen de 10 en 100; onder level 10 ben je nutteloos.

Dit is het toekomstvisioen van de Duitse schrijver en cabaretier Marc-Uwe Kling (1982), waarin ‘John of Us’ de eerste androïde is die zich als presidentskandidaat opwerpt.

Kling schreef eerder een boek over een communistische kangoeroe (De kangoeroekronieken); ditmaal is het de presidentskandidaat die antikapitalistische idealen heeft. Het is alleen lastig de domme horden van die idealen te overtuigen – veel meer dan binnen hun eigen bubbel ‘reaguren’ doet het volk niet. Het wordt via beeldschermen bestuurd door algoritmes vermomd als persoonlijke assistenten.

Zo ook Peter, een nutteloze machinesloper met een geheime kelder vol defecte robots. Op een dag besluit hij, geïnspireerd door hacker Kiki en een stokoude man die alles weet, in opstand te komen tegen de allesbepalende webwinkel TheShop. Hij wordt daarbij vergezeld door een Pixar-waardig allegaartje van machines, waaronder een vechtbot met PTSS, een drone met vliegangst en een schrijfbot met een eigen wil. Het is onvermijdelijk dat de paden van Peter en John elkaar zullen kruisen.

Kling, die in het boek nét iets te vaak naar zichzelf en die melige kangoeroekronieken verwijst, schetst zo een wat voorspelbare dystopie: voor die-hard scifi-liefhebbers is Qualityland wellicht iets te kort door de bocht. Erg duister wil het ook niet worden.

Door het hoge slapstickgehalte van de roman mist Qualityland de onheilspellende huiver die, zeg, Orwells 1984 of de Netflixhit Black Mirror weten op te wekken. Zo overstijgen verliefde seksbot Romeo en naakte talkshowhost Julia het tietenkontgegiechel niet. Een running gagover komedies met Jennifer Aniston verliest algauw zijn glans. De orakelende oude man lijkt zich met z’n gespui van feitjes over internet en economie op te warmen voor een potje Triviant – als je niet alles al weet, is dat nog best vermakelijk om te lezen.

Qualityland is dan ook, onbevredigde huiverdrang even terzijde, een best vermakelijk boek. De vaart zit erin (Kling heeft zich niet bepaald voor stilistische uitdagingen gesteld), en soms kun je heus even gniffelen.

De doffe Aniston-grap flikkert bijvoorbeeld héél even op als ten langen leste de actrice uit haar vriesdroogdood wordt ontdooid voor het opnemen van een nieuwe romcom. En de passage waarin een vernielde persoonlijke assistent als een poltergeist door iedere beeld- en geluidsdrager tevoorschijn komt is een aanrader voor tijdens de volgende lawine van NL-Alert-meldingen. Als deze recensie tegen die tijd tenminste nog tot uw persoonlijke algoritme weet door te dringen.