Niklas Natt och Dag
1794
{$dispatch('toggle-review', { isOpen: true })}" class="min-h-5 flex items-center md:mt-auto gap-0.5 mb-5 cursor-pointer"> NRC Recensie
NRC Recensie
In deze romans is Stockholm de poel des verderfs
Niklas Natt och Dag De historische romans 1793 en 1794 van deze Deense schrijver spelen zich af in het rottend en sadistisch universum van de paranoïde Zweedse adel.
Het is zwart, het is donker en duister, het is luguber in de historische romans 1793 en 1794 van de Zweedse schrijver Niklas Natt och Dag (1979). Beide boeken zweven tussen thriller en roman. De Zweedse Academie voor Misdaadschrijvers riep 1793 uit tot ‘Beste debuut van het jaar’ (2017), een onderscheiding die de auteur zelf verbaasde; hij ziet zijn romans eerder in de lijn van Umberto Eco’s De naam van de roos dan in de rijke traditie van Scandinavische thrillers.
De gouden stad
Met 1794 schreef Natt och Dag een vervolg op het eerdere succes. Beide romans zijn vertaald door Lammie Post-Oostenbrink, en dat doet ze met groot plastisch vermogen. De stad Stockholm, waaraan regelmatig wordt gerefereerd als een ‘gouden stad’ en een stad met de schitter van torenspitsen, is feitelijk een poel des verderfs. Niet voor niets heet een kroeg Fördärvet ofwel: het verval.
De beide romans (er is een derde op komst) vormen elkaars spiegelbeeld. Het begin van deze inktzwarte schildering van het achttiende-eeuwse Stockholm is de vondst van een gruwelijk verminkt lijk in het meer Fatburen in het zuidoosten van de stad. De eenarmige tuchtwacht en voormalig artilleriesoldaat Mickel Cardell wordt uit de diepe slaap van de roes door zwerfkinderen gewekt. Wat lijkt op het kadaver van een dier is een romp, waarvan de ledematen zijn afgehakt, de tong weggesneden, de ogen uitgestoken. Oorlogsveteraan Cardell sleept het lijk op de modderige oever en doet een gruwelijke ontdekking: de ledematen zijn niet na de dood van de jongeman, die lichtblond haar heeft, maar tijdens zijn leven afgehakt. Het is alsof Cardell opnieuw de pijn voelt toen hij zijn linkerarm verloor. Met de blik van een kenner aanschouwt hij het halfvergane lichaam.
Hoererij, misdaad en dronkenschap
Om de identiteit van de vermoorde én van de moordenaar te achterhalen roept Cardell de hulp in van de voormalige jurist Cecil Winge, die lijdt aan tering. Dit tweetal, aangevuld met een keur aan kleurrijke personages, neemt de lezer mee op een beklemmende hellevaart door het Stockholm van 1793 en 1794 als een ranzig, sadistisch, van rottenis walmend universum waar hoererij, misdaad en dronkenschap regeren.
Natt och Dag, wiens achternaam Nacht en Dag betekent, stamt van eeuwenoude adel wiens voorvaderen verweven zijn met de Zweedse geschiedenis. Zo waren zij gedwongen tijdens de Deense overheersing (vanaf 1520) het land te ontvluchten. Het jaar 1793 vormt een keerpunt. Een jaar eerder werd tijdens een gemaskerd bal in de opera van Stockholm koning Gustav III in zijn rug geschoten. Hij stierf twee weken later. Dit inspireerde de Italiaanse componist Verdi tot zijn opera Un ballo in maschera. Gustavs dood leidde tot anarchie en een machtsvacuüm, waarin de ideeën van de Franse Revolutie als een ‘besmettelijke ziekte’ om zich heen grijpen en iedereen ‘wiens kont te dicht in de buurt van een troon komt’ de dood in jagen. Dit leidt tot paranoia in adellijke kringen, met bloedige samenzweringen tot gevolg.
Het is tegen deze achtergrond dat we de zoektocht van het duo Cardell-Winge naar vermoorde én moordenaar moeten plaatsen. Daarbij vertegenwoordigt tuchtwacht Cardell de ordebewaking en is jurist Winge de man die de Verlichtingsidealen nastreeft. Voor hem is de laffe misdaad een vergrijp tegen de beschaving, waarvan hij tegen beter weten in hoopt dat die nog leeft in de stad met haar verdorven zeden en waar de ondraaglijke stank van afval, dood en pest hangt als een hels parfum.
Behendig verschuift Natt och Dag telkens het perspectief van beide romans met knappe verwikkelingen en angstaanjagende scènes, zoals die waarin het spinhuis ofwel tuchthuis voor veroordeelde vrouwen worden beschreven. Een van hen is voormalig fruitverkoopster en latere kasteleinse Anna Stina Knapp, net zo goed als alle vrouwen in dit boek speelbal van vunzige mannelijke wellust. Hoogtepunt of eerder bloedstollend dieptepunt van de romans zijn de sadistische scènes waarin een tuchtelinge met een zweep wordt afgeranseld, alleen omdat ze niet met een man wil dansen. Op bladzijden als deze raakt de schuldvraag naar de moord waarmee het allemaal begon op de achtergrond en onthult Natt och Dag de verloederde, rauwe en onmenselijke nachtzijde van de stuurloze hoofdstad. Een gouden stad als muil van de hel.
Is 1793 vooral een roman die zich concentreert op handeling en plot, het vervolg 1794 toont soms op poëtische wijze de gedachten en gevoelens van de protagonisten zelf. Dat leidt tot een andere sfeer, intiemer. De monologues intérieurs van Cardell, Winge, Anna Stina Knapp en tal van anderen maken van dit boek misschien minder een pageturner, maar ze onthullen prachtig hun gedachten en innerlijke roerselen. Nadat we eerst naar de buitenkant van het verhaal hebben gekeken, krijgen we nu het binnenste te zien. Dan wordt duidelijk waar het de tuchtwacht en de jurist om te doen is en wat ze in elkaar herkennen: een sterke wil tot rechtschapenheid in een losgeslagen wereld.
2020-07-24 Kester Freriks
€ 15,00
Levertijd 1-2 werkdagen Verzendkosten € 2,95
Omschrijving
Een moeder rouwt om haar dochter die tijdens haar huwelijksnacht is vermoord. Als niemand dit sterfgeval wil onderzoeken klopt ze aan bij de enige persoon die nog over is; een eenarmige tuchtwacht die rouwt om zijn dode vriend. In Danvikens hospitaal, aan de rand van Stockholm, wordt een jonge edelman gekweld door de walgelijke misdaad die hij heeft gepleegd.
In 1794 volgt de lezer wederom Mickel Cardell en Anna Stina Knapp in hun rumoerige en verdorven wereld, waar het laatste overgebleven beetje gustaviaanse pracht en praal op het punt van instorten staat.
Niklas Natt och Dag bewijst in het weergaloze 1794 dat hij nog lang niet klaar is met zijn meedogenloze en onverbloemde schildering van de donkerste hoekjes van Stockholm tegen het einde van de achttiende eeuw.
Niklas Natt och Dag (1979, Stockholm) bestormde de internationale literatuur met zijn bejubelde en bekroonde debuut 1793, dat in dertig landen is verschenen. Zijn voorvaderen vermoordden in 1434 de leider van een oproer tegen de Zweedse koning, verloren Stockholm in 1520 aan de Deense koning en waren gedwongen het land te ontvluchten. Natt och Dag behoort tot de oudste adellijke families van Zweden en is daarmee onontkoombaar verknoopt met de tumultueuze Scandinavische geschiedenis.
'Was 1793 al een fascinerend debuut, 1794 overtreft het.' ***** De Telegraaf
‘Angstaanjagend en vreselijk goed.’
Dagens Nyheter
Over 1793:
‘Verbluffend geschreven. (...) Zijn nauwgezette beschrijving van plaatsen en personages, en zijn zorgvuldig verhaal maken dat 1793 je opslorpt en niet meer loslaat voor je de ontroerende eindscène hebt gelezen.’
De Standaard *****
‘Een meeslepend boek. 1793 is een virtuoos geschreven, aardedonkere thriller.’
Trouw
‘Een hard-boiled historische thriller die je genadeloos onderdompelt in de Zweedse geschiedenis.’
Humo
‘Het is nog te vroeg om de beste boeken van het jaar aan te kondigen, maar het zinderende debuut van Niklas Natt och Dag hoort zeker in dat rijtje thuis. Net als Umberto Eco’s roman De naam van de roos is 1793 een doordachte, meeslepende pageturner waarin een rationele detective gevangenzit in een wereld vol bijgeloof.’
The Washington Post
‘Een duistere, zinderende en rauwe roman, bijna fysiek. Een verbijsterend debuut. Een auteur om in de gaten te houden.’
Le Parisien
‘Een meesterlijke debuutroman. (...) De Zweedse Academy of Crime Writers noemde het het beste debuut van 2017 en de Amerikaanse lezers zullen op diezelfde wijze onder de indruk zijn.’
Publishers Weekly
‘Niklas Natt och Dag zet een indrukwekkend verhaal neer. Deze aangrijpende historische misdaadthriller kondigt een nieuw Europees talent aan. (...) Een levendige en boeiende reis door Stockholm en zijn onrechtvaardige organisatie en onderbuik in de achttiende eeuw.’
The Guardian
In 1794 volgt de lezer wederom Mickel Cardell en Anna Stina Knapp in hun rumoerige en verdorven wereld, waar het laatste overgebleven beetje gustaviaanse pracht en praal op het punt van instorten staat.
Niklas Natt och Dag bewijst in het weergaloze 1794 dat hij nog lang niet klaar is met zijn meedogenloze en onverbloemde schildering van de donkerste hoekjes van Stockholm tegen het einde van de achttiende eeuw.
Niklas Natt och Dag (1979, Stockholm) bestormde de internationale literatuur met zijn bejubelde en bekroonde debuut 1793, dat in dertig landen is verschenen. Zijn voorvaderen vermoordden in 1434 de leider van een oproer tegen de Zweedse koning, verloren Stockholm in 1520 aan de Deense koning en waren gedwongen het land te ontvluchten. Natt och Dag behoort tot de oudste adellijke families van Zweden en is daarmee onontkoombaar verknoopt met de tumultueuze Scandinavische geschiedenis.
'Was 1793 al een fascinerend debuut, 1794 overtreft het.' ***** De Telegraaf
‘Angstaanjagend en vreselijk goed.’
Dagens Nyheter
Over 1793:
‘Verbluffend geschreven. (...) Zijn nauwgezette beschrijving van plaatsen en personages, en zijn zorgvuldig verhaal maken dat 1793 je opslorpt en niet meer loslaat voor je de ontroerende eindscène hebt gelezen.’
De Standaard *****
‘Een meeslepend boek. 1793 is een virtuoos geschreven, aardedonkere thriller.’
Trouw
‘Een hard-boiled historische thriller die je genadeloos onderdompelt in de Zweedse geschiedenis.’
Humo
‘Het is nog te vroeg om de beste boeken van het jaar aan te kondigen, maar het zinderende debuut van Niklas Natt och Dag hoort zeker in dat rijtje thuis. Net als Umberto Eco’s roman De naam van de roos is 1793 een doordachte, meeslepende pageturner waarin een rationele detective gevangenzit in een wereld vol bijgeloof.’
The Washington Post
‘Een duistere, zinderende en rauwe roman, bijna fysiek. Een verbijsterend debuut. Een auteur om in de gaten te houden.’
Le Parisien
‘Een meesterlijke debuutroman. (...) De Zweedse Academy of Crime Writers noemde het het beste debuut van 2017 en de Amerikaanse lezers zullen op diezelfde wijze onder de indruk zijn.’
Publishers Weekly
‘Niklas Natt och Dag zet een indrukwekkend verhaal neer. Deze aangrijpende historische misdaadthriller kondigt een nieuw Europees talent aan. (...) Een levendige en boeiende reis door Stockholm en zijn onrechtvaardige organisatie en onderbuik in de achttiende eeuw.’
The Guardian
Meer informatie
ISBN | 9789044642964 |
---|---|
Aantal pagina's | 448 |
Datum van verschijning | 20200323 |
NRC Recensie | 4 |
Breedte | 152 mm |
Hoogte | 232 mm |
Dikte | 37 mm |
Bijlage
Inkijkexemplaar.pdf (74.11 kB)
{$dispatch('toggle-review', { isOpen: true })}" >
NRC Recensie