Een sprookje voor volwassenen over het leven en de dood

Scandinavische spanning Nee, de Deense Ane Riel schreef met haar nieuwste boek géén thriller. Wel een spannende roman, met een prachtige, dwingende vertelstijl.

Alma is een alleenstaande 160 jaar oude vrouw. Ze is doof en heel vergeetachtig. Op het tafelkleed in haar keuken heeft ze papiertjes met wenken geplakt. Bijvoorbeeld dat ze af en toe moet eten en drinken. Dat ze, als ze in de war raakt, rustig moet wachten tot haar geest weer scherper wordt. En dat ze voor het slapen gaan niet moet vergeten de staande klok op te winden. Die klok en haar hart zijn volgens Alma met elkaar verbonden. Als ze een avond zou vergeten het uurwerk op te winden, zou haar hart samen met de klok stil blijven staan.

Na Hars (2019) en Beest (2020) is Uurwerk de derde roman van Riel die in vertaling verschijnt. Net als haar eerder verschenen boeken is de nieuwe roman een sprookjesachtige vertelling met de nodige suspense.

Een boek lang zit de lezer in het hoofd van Alma. Het is een roman die zich op een paar vierkante meter afspeelt; Alma komt haar huis niet meer uit, ze is bang voor de buitenwereld. Als de kruidenier een doos met boodschappen komt bezorgen verschuilt ze zich.

Alma probeert sommige van haar herinneringen te verdringen. Vooral die aan haar man, de horlogemaker Otto. Waar is hij gebleven, wat is er met hem gebeurd? Het lukt Alma lange tijd maar niet om de pijnlijke waarheid over haar man weer scherp te krijgen. Stukje bij beetje tekent het drama rond Otto zich af.

Een onverwachte ontmoeting met een buurjongetje geeft het leven voor Alma weer zin. Door haar doofheid communiceren de twee deels met gebarentaal. Als de bejaarde vrouw het jongetje vraagt hoe oud hij haar schat, steekt hij tot haar verrassing acht keer zijn beide handen omhoog: 160 jaar.

Ane Riel (1971) staat te boek als thrillerauteur. Dat komt omdat ze met Hars een paar Scandinavische prijzen voor spannende boeken won. In interviews heeft de Deense aangegeven niet heel gelukkig te zijn met dat thriller-label. Het zou valse verwachtingen scheppen.

Meer nog dan haar eerste twee romans is Uurwerk een literaire vertelling. Een sprookje voor volwassenen over leven en de dood. Een vertelling over wat liefde vermag, over een vrouw die de tijd naar haar hand zet.

Nee, géén thriller. Wel een spannende roman; je wilt weten wat er toch met Otto is gebeurd, de man waar Alma zo hartstochtelijk van hield. Maar wat deze roman vooral zo de moeite waard maakt is de prachtige, dwingende vertelstijl van Riel. Een stijl die in de vertaling van Kor de Vries kaarsrecht overeind blijft.

18-03-2022 Arjen Ribbens