Als er één land de afgelopen twee eeuwen diepe sporen in Europa heeft getrokken dan is het Duitsland wel. Het land heeft in die jaren chaos, vernietiging en onderdrukking over Europa uitgestort, maar ook stabiliteit, vrede en welvaart gebracht. Het is niet moeilijk in te zien dat Europese mogendheden, met Frankrijk voorop, zich niet zeker waren wat die grootmacht in het geopolitieke hart van het continent nu weer in de zin had. Achterdocht was troef, die ook na de Tweede Wereldoorlog niet verdween. Zo werden Adenauers ‘Westbindung' en de hereniging in 1990 met argusogen bekeken. Die onzekerheid is ook aan Duitsland zelf niet voorbijgegaan. De twee wereldoorlogen, met hun desastreuze gevolgen voor Europa en de wereld, hebben ertoe geleid dat de Duitsers lang met hun verleden worstelden. Die worsteling manifesteerde zich niet alleen in de vraag naar de eigen identiteit (“was ist deutsch?”), maar ook in de zoektocht naar zijn plaats in Europa.