Gapen onder water

Hoe word je een normale vrouw? Veda, de hoofdpersoon uit Gapen onder water van debutante Revka Bijl (1986), is het spoor bijster. Ze heeft geen baan, geen vriend, geen vooruitzichten. In een hier en daar wel wat voor de hand liggende, maar toch best aangename kleine vertelling volgen wij haar worsteling. Een erg milde worsteling is het, waarbij je als het ware door Veda’s ogen en in Veda’s hoofd kijkt.

Bijl neemt de tijd voor uiteenzettingen over wat haar hoofdpersoon zoal ziet, doet en beleeft: ‘Dan zet ik de televisie aan en pak ik schaaltjes voor chips en koekjes. Ik kijk naar vrouwen in bruidsjurken die het leven van iedereen om zich heen zuur weten te maken, ik kijk naar dikke vrouwen die door dunne vrouwen in sportkleding door een bos worden gejaagd, ik kijk naar vrouwen die kinderen baren, naar vrouwen die mannen hebben die onhandige klussers zijn, ik kijk naar vrouwen met lange glanzende haren, naar menstruerende vrouwen die in witte jurken over het strand huppelen, ik kijk naar vrouwen die in gouden bikini’s op de schoot van een rapper kronkelen.’ Echt verrassen doet het niet, maar zo uitpakken met een opsomming, langer dan verwacht, werkt toch wel komisch.

Veda’s voormalige beste vriendin Nina lijkt beter dan Veda te weten waar ze het zoeken moet, om haar toekomst rooskleurig te maken. Zij is een typisch corpsmeisje, dynamisch, carrièregericht en vooral bijdetijds, ja, vlot. Haar vriend noemt ze vlot ‘mister B.’, ze eet vlot (bloemkoolpizza), ze rouwt zelfs vlot. Als de onaangename trainer van haar hockeyclub onverwacht sterft, slaat ze met wat anderen dolgelukkig collectief aan het rouwen: ‘Merel, ben je daar? O, het is zo erg!’

Het is niet nieuw, het is eerder niet onopgemerkt gebleven, het doet denken aan columns voor jonge vrouwen, en toch is het wel vermakelijk en goed getroffen. Bijl schrijft vaardig. Voor je het weet, heb je het boekje uit. Veda is dan zo ver dat ze zich kan verzoenen met verandering. Ze trekt zich minder aan van andermans en haar eigen verwachting. Ze durft nu eigenzinnig te zijn, vooral dankzij haar vriendschap met een kind van elf. Deze Kyra spijbelt van vioolles als ze elkaar voor het eerst ontmoeten. Voor zo’n jong meisje aan de vooravond van de puberteit, lijkt Bijl te willen zeggen, is het nog gemakkelijk om niet in de pas te lopen, er niet bij te horen. En tegelijkertijd heb je als kind weinig zeggenschap over je eigen leven.

Gapen onder water is vooral geschikt voor jongeren. Wellicht maakt Bijl van een volgende roman scherper satire; schrijftalent is zeker aanwezig.