Het Onderwater Cabaret

Als joodse jurist behoorde Curt Bloch (1908-1975) tot een van de eerste beroepsgroepen die in Hitler-Duitsland werden vervolgd. Halsoverkop vluchtte hij in 1933 vanuit Dortmund naar Nederland en probeerde daar weer een bestaan op te bouwen. Nadat de jodendeportaties waren begonnen, dook hij onder in Enschede. Om niet zijn verstand te verliezen en uit woede over hetgeen de nazi’s hem en zijn familie aandeden, begon hij Het Onderwater Cabaret, een satirisch tijdschrift in pocketformaat met een oplage van slechts één exemplaar. Elk van de 95 afleveringen die hij tot aan de bevrijding maakte, schreef hij vol met spottende gedichten, in het Duits en in het Nederlands, waarin hij de Duitse machthebbers en hun handlangers hekelde. De omslagen illustreerde hij met kunstzinnige montages, die doen denken aan het werk van John Heartfield. Zijn lezerspubliek bestond uit medeonderduikers, gastgevers en helpers uit het verzet. De tijdschriften vormen samen met Blochs biografie een aangrijpend oorlogsverhaal met grote thema’s als vervolging, verlies, hoop en wanhoop, maar ook de kracht van creativiteit