Oorlogsgruwelen en het gezinsleven: de uitersten van het correspondentenbestaan

Journalistiek Joeri Boom schreef een boek over zijn verleden als correspondent. Hij vertelt veel over India, maar ook zijn privé-leven komt ruimschoots aan de orde.

‘De verborgen kanten van een correspondentschap’, luidt de ondertitel van het boek waarin Joeri Boom verslag doet van zijn verleden als correspondent in India en als oorlogsverslaggever in tal van gebieden, van Kosovo over Irak tot Afghanistan. De focus ligt op de periode tussen 2012 en 2017, waarin hij vanuit New Delhi verslag uitbrengt over Zuid-Azië voor NRC, RTL en later NOS. Die ondertitel verduidelijkt dat het hier niet gaat om een traditioneel afscheid van een correspondent, die in de ruimere context van een boek zijn land of regio probeert te vatten. Boom focust op het persoonlijke, omdat, zoals hij zelf schrijft, bij een correspondent het persoonlijke journalistiek wordt, en omgekeerd.

Daar valt iets voor te zeggen, zeker als het gaat om Booms traumatische ervaringen als verslaggever in conflict- en oorlogsgebieden. De oorlogsgruwel probeert hij ter plekke te verdringen, met de focus vol op het werk. Maar eenmaal thuis in Nederland verliest hij zich in alcohol en allerhande andere drugs, hij heeft de roes van het nachtleven nodig om vooral niet te moeten denken aan wat hij heeft meegemaakt en gezien. Eenmaal dat voorbij, gaat hij op zoek naar nieuwe kicks in nieuwe oorlogen. Boom beschrijft op momenten indringend over het leven als oorlogsjournalist en de passage waarop hij door het digitale foto-album bladert van zijn in Libië neergeschoten boezemvriend Jeroen Oerlemans, is erg pakkend.

Wankele relatie
Meer als vader dan als journalist wil Boom de spiraal van oorlog en drugs doorbreken door met vrouw en dochters naar New Delhi te verhuizen, maar dat pakt anders uit dan gehoopt. Hij focust erg vaak op zijn wankele relatie die uiteindelijk uitdraait op een scheiding. Dat is uiteraard jammer en pijnlijk, maar de uitvoerige beschrijvingen van zijn vechtscheiding zijn te particulier en weinig interessant, ze voegen niets toe aan het bredere verhaal over journalistiek werk in moeilijke omstandigheden.

Hetzelfde geldt voor de akkefietjes en discussies die Boom heeft met bureauredacteuren van de NOS en NRC in Nederland. Nu eens noemt hij zijn begeleidende redacteur ‘een minkukel’, dan weer ‘een poppetje’, een keer in een opwelling zelfs ‘een klootzak’. Het lijkt soms op natrappen van een gefrustreerd verslaggever die weinig zelfkritisch analyseert hoe verhalen wel of niet in de krant of op tv komen. Wie meer wil weten over buitenlandverslaggeving vanuit moeilijke gebieden, over nieuwsfilters en de soms moeizame relatie tussen correspondent en bureauredacteur, kan nog altijd beter Het zijn net mensen van Joris Luyendijk lezen.

Existentiële eenzaamheid
Dat Boom zich zo vaak verliest in te persoonlijke details is jammer, want hij heeft best veel te vertellen over India, en over het leven als correspondent in Azië. Om zijn oorlogstrauma’s, zijn existentiële eenzaamheid en zijn afbrokkelende relatie te analyseren komt hij bij therapeut Kamal terecht. De sceptische westerling op de sofa bij de hindoeïstische goeroe, dat levert een aardige spanning op, maar ook veel inzichten, en bij vlagen zelfs wat humor.

Boom leert bij zijn therapeut niet alleen veel bij over zichzelf en zijn relatie, hij leert er ook ‘zijn’ land en regio met andere, minder westerse ogen te bekijken. Hij gaat inzien hoe het kastenstelsel echt werkt en een rem is op veranderingen, hij ziet beter hoe religieuze spanningen de maatschappij ontwrichten en koppelt wat hij leert in therapie aan de opmars van de hindoe-nationalistische politicus Narendra Modi, de man die van yoga een internationaal politiek instrument maakt en uiteindelijk premier zal worden.

Een scherpere focus op dat deel had van Ik wil weg ongetwijfeld een veel beter boek gemaakt. Nu worden de inzichten, zowel over het ingewikkelde India als over de blues en de depressies die een solitaire correspondent soms kunnen treffen, te fel overschaduwd door te particuliere anekdotiek en halve afrekeningen.

29-04-2022 Dirk Vandenberghe