Moeders van anderen

Na de kleffe vriendschappen van jonge meisjes komt vaak de pijnlijke breuk. Drie nieuwe romans gaan over zulke beladen meisjesvriendschappen – en de beste van de drie ook over meer dan dat.

Net zo’n moeder hebben de meisjes in Mirthe van Doorniks Moeders van anderen. Ook in stijl is dit debuut verwant aan Het wolfgetal. Van der Haar en Doornik, beiden geboren in 1982, kozen voor de tegenwoordige tijd. Dit geeft een opsommend staccato aan hun verhalen. Van Doornik: ‘Met één oog neem ik de slaapkamer in me op. De wereldkaart boven mijn bureau, het afgescheurde behang, het gezicht van Kine die inmiddels weer rechtop is gaan zitten. Ze spreidt haar vingers. Er loopt een spin door haar kamer.’ Toch verrast Van Doornik meer. Haar verhaal wordt beurtelings vanuit Kine en Nico verteld, en loopt van 1997 tot 2014. Nico is de sterke van de twee. ‘Gelukkig weet zij altijd wat we moeten doen’, stelt haar zusje aan het begin van het boek. Want Nico kan de wereld met vlammen beschieten, recht uit haar ogen. Wanneer Nico zelf aan het woord komt, blijkt echter hoe angst haar regeert. Steeds meer, steeds heviger, vooral nadat hun huis bijna uitbrandt. Bij een glas water is haar eerste gedachte: ‘Iemand kan daar gewoon iets in doen, ons op die manier in één keer vergiftigen.’ Terwijl Kine doorgroeit en weet te ontsnappen, wordt de grote stoere zus steeds kleiner. Ze tracht het op akkoordjes te gooien met het lot door magisch te denken, en door feitenkennis. Door alles te weten van reëel bestaande rampen valt nieuwe ellende wellicht te voorkomen. Ook hier doen Van Doornik en Van der Haar hetzelfde: het ‘sterke’ meisje dist de gruwelijkste feiten op. Verkolen, bij de een, of verzuipen, bij de ander: ze weten er alles van.

‘Meisjes zijn het allermooist op aard’, zong Raymond van het Groenewoud. Met die mythe rekenen deze drie boeken af. Messud denkt door waar de anderen stoppen. Haar roman gaat uiteindelijk over meer dan de band tussen twee meisjes. Haar echte thema is de onmogelijkheid iets weer te geven, te delen en te bevatten: ‘De enorme, ongrijpbare vloedgolf van gebeurtenissen en emoties die ons leven komt binnenrollen en ons vervolgens onderdompelt, proberen we door een trechter heen te loodsen naar een gesimplificeerd relaas, een eenvoudig verhaal dat we voor waar houden. Bijvoorbeeld: ik ben dol op avocado maar ik haat spruitjes.’

We construeren ons verleden en kijken tevreden naar het plaatje, of naar het boek: zó is het om een jonge vrouw te zijn.