Wekelijks unieke NRC aanbiedingen
Gratis verzending vanaf 50,-
Gratis verzending vanaf 50,-- Gratis verzending vanaf €50,-
- Veilige en makkelijke betaalopties
- Aangesloten bij Thuiswinkel Waarborg
- Makkelijk bestellen ook zonder account
‘Dan weer ademt de roman de typische, vroeg twintigste-eeuwse Thomas Mann-sfeer, dan weer maakt het een sprong naar het liefdesleven van een moderne jonge vrouw. Het werkt werkelijk prachtig. De ik-figuur, zo wordt duidelijk, is een nakomeling ‘van onderwerping en doodsangst’. Uiteindelijk wil deze ongelofelijk rijke, lyrische en melancholische roman iets vertellen over generationeel trauma. En nog meer dan over de geschiedenis van Oekraïne, gaat Maljartsjoeks boek over vergeten. Over het mysterie van de tijd die ons allemaal opslokt, zonder een spoor achter te laten.’**** NRC
‘De schrijfster zet prachtige metaforen in om de impact breder te trekken. Vinvis der vergetelheid slokt elke lezer op. Een boek om nooit te vergeten.’***** De Limburger
‘Maljartsjoek schetst overtuigend hoe ontgoocheld de edelman-diplomaat [Lipinski] in Wenen achterbleef. Verder toont Maljartsjoek hoezeer Oekraïne van oudsher geopolitiek ingeklemd heeft gezeten tussen wisselende grootmachten, die het in allerlei perioden in de geschiedenis telkens weer bezet hebben. Daarnaast biedt ze een fraai overzicht van de vele ideeën die destijds over Oekraïne - als staat, als gemeenschap - in omloop waren.’ Trouw
‘Maljartsjoek zet je aan het denken zonder belerend te zijn.’ Casper van Dijk, Boekhandel Kramer Winterswijk in AD MEZZA
Voor lezers van Zwemmen in het donker van Tomasz Jedrowski en Wie het mooist valt van Sara Novic – Vinvis der vergetelheid werd in 2016 onderscheiden met de BBC Ukrainian Book of the Year Award
Een jonge Oekraïense vrouw is na een reeks mislukte relaties en paniekaanvallen maandenlang niet in staat om haar appartement in Kyiv te verlaten. In deze moeilijke periode vindt ze houvast en steun in een historisch figuur die een grote rol speelde in de geschiedenis van haar land: Vjatsjeslav Lypynsky. De gepassioneerde filosoof en politicus kwam uit een aristocratische Poolse familie in het westen van Oekraïne. Op de universiteit begon hij zich te verdiepen in de Oekraïense zaak en identificeerde hij zich steeds meer met de Oekraïense nationaliteit. Als nationale volksheld streed Lypynsky voor de onafhankelijkheid van zijn land, verscheurd tussen Polen en Rusland, en ondervond hij ook persoonlijk de gevolgen van dit gevecht.
Net zo kwetsbaar als Lypynsky en net als hij op zoek naar het gevoel ergens thuis te horen, volgt de verteller het levensverhaal van deze trotse, onverbiddelijke en zwaarmoedige man en probeert ze tegelijkertijd de geschiedenis van haar eigen familie, ook getekend door conflict en ontheemding, een plek te geven. Vinvis der vergetelheid is een indrukwekkende, literaire roman waarin Tanja Maljartsjoek laat zien wat het betekent als je identiteit bestaat uit onderworpenheid en de angst om volledig te verdwijnen.
In de pers
‘Een bijzondere roman over hoe geschiedenis wordt geschreven – en hoe mensen worden vergeten.’ Der Spiegel
‘Maljartsjoek blaast op literaire wijze leven in een vergeten tijdperk met poëtische verbeelding en filmische decors. Door van Vjatsjeslav Lypynsky een literaire held te maken versterkt ze de wortels van het historische bewustzijn van de jonge Oekraïense verteller, een bewustzijn gemarkeerd door nederlagen en nutteloze weerstand in het verleden.’ Frankfurter Allgemeine Zeitung
‘De Europese literatuur heeft een nieuwe Thomas Mann, en deze keer is het een vrouw: haar naam is Tanja Maljartsjoek.’ Vatican News
‘Vinvis der vergetelheid is een indrukwekkende, literaire roman waarin Tanja Maljartsjoek laat zien wat het betekent als je identiteit bestaat uit onderworpenheid en de angst om volledig te verdwijnen.’ Navenant
| Auteur(s) | Tanja Maljartsjoek |
| ISBN | 9789029096997 |
| Bindwijze | Hardback |
| Aantal pagina's | 288 |
| Publicatie datum | 20220929 |
| NRC Recensie | 4 ballen |
| Breedte | 146 mm |
| Hoogte | 217 mm |
| Dikte | 32 mm |
Over jonge Nederlandse schrijvers wordt weleens geklaagd dat ze te veel navelstaarderige autofictie schrijven. Altijd maar over hun eigen angsten, twijfels en liefdesstrubbelingen: waarom komt de nieuwe generatie niet eens met een ambitieuzere roman over grote historische thema’s?
Dit soort klagers kunnen zich nu laven aan Vinvis der vergetelheid van Tanja Maljartsjoek. Zij werd in 1983 geboren in Ivano-Frankivsk, werkte als journalist in Kyiv en woont nu al jaren in Wenen. In 2016 kreeg haar Vinvis de prijs voor BBC Ukrainian Book of the Year, en op de flap van de Nederlandse editie staat ze aangeprezen als de nieuwe, vrouwelijke Thomas Mann. Toch was er een oorlog voor nodig om haar in het Nederlands vertaald te krijgen.
Ongelukkige liefdesrelaties
Op het eerste gezicht lijkt dit verhaal niets nieuws, een vertrouwd relaas van een millennialvrouw in de knoop met zichzelf. De ik-figuur is een schrijver wier literaire carrière niet helemaal is wat ze ervan hoopte. Ze twijfelt aan de zin van haar bestaan. Ze heeft een trits ongelukkige liefdesrelaties. Al die lovers, schrijft ze, hadden een rond hoofd. (‘Een rond hoofd is een hoofd dat, als je het van de nek af haalt en er een zetje tegen geeft, begint te rollen.’) Haar eigen hoofd daarentegen heeft ‘het type schedel dat zich perfect leent om na overlijden op een stok te spiesen en in een geheimzinnige kerker neer te zetten’. Ze is geen vrolijk type.
Als ze door angstaanvallen en depressie haar huis niet meer uit komt, kan ze alleen nog troost vinden in het schijnbaar doelloos doorbladeren van historische kranten. Daar stuit ze op een artikel uit 1931 dat het overlijden van ene Vjatsjeslav Lypynsky bericht. En dan neemt de roman een unieke afslag. Vanaf dat moment doorweeft de ik-figuur haar eigen levensverhaal met dat van Lypynsky, de Oekraïens-Poolse politicus en historicus (1882-1931) die ijverde voor een onafhankelijk Oekraïne.
Een vloeibare gel van lijden
Want wat bindt deze twee? Ze delen in ieder geval dezelfde verjaardag. Ze zijn allebei verloren zielen, en hebben allebei een ongelukkig liefdesleven. En ze zijn depressief. Zij uit dat zo: ‘Het voelde alsof ik rondjes zwom in een aquarium gevuld met een vloeibare gel van lijden’. En over Lypynsky lezen we: ‘Voor hem dreinde slechts een eindeloze dag, die kolkte van eenzaamheid en zich even langzaam voortsleepte als een naaktslak over een lijk.’
Maar er is tussen hen toch ook die enorme afstand in de tijd. Lypynsky’s wereld is die van de Oekraïense intellectuele onafhankelijkheidsbeweging van het begin van de twintigste eeuw. Via allerhande tijdschriften en publicaties probeerde hij het Oekraïense nationale bewustzijn wakker te kussen. Gaandeweg ziet hij hoe zijn droom van een onafhankelijk Oekraïne in de raderen van de geschiedenis wordt vermalen.
Het is allemaal erg leerzaam voor wie weinig weet over deze periode. Vertalers Tobias Wals en Marina Snoek voegden voor de zekerheid nog een handig historisch overzicht toe. Uiterst actueel allemaal om dit nu te lezen natuurlijk, maar sommige passages klinken in 2022 ook erg wrang. ‘Hun vaderland […] was de facto onderdeel van Rusland. Maar kan je een land dat erop los moordt je vaderland noemen?’ Of juist uitgesproken profetisch: ‘De Oekraïners […] zijn in de situatie beland dat ze ofwel moeten zwichten en verdwijnen als volk, ofwel in opstand moeten komen. De geschiedenis kent niet één voorbeeld van een volk dat uit eigen wil zwichtte. Het Oekraïense volk vormt hierop geen uitzondering en zal zich niet zonder strijd gewonnen geven.’
Het blijft een vreemd boek, gebaseerd op een best bizar gegeven. Dan weer ademt de roman de typische, vroeg twintigste-eeuwse Thomas-Mann-sfeer, inclusief longlijers in sanatoria aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog, dan weer maakt het een sprong naar het liefdesleven van een moderne jonge vrouw die een affaire krijgt met haar professor. Maar het werkt werkelijk prachtig.
De ik-figuur, zo wordt duidelijk, is een nakomeling ‘van onderwerping en doodsangst’. Uiteindelijk wil deze ongelofelijk rijke, lyrische en melancholische roman iets vertellen over generationeel trauma. En nog meer dan over de geschiedenis van Oekraïne, gaat Maljartsjoeks boek over vergeten. Over het mysterie van de tijd die ons allemaal opslokt, zonder een spoor achter te laten.
