De blikman

Valt er over de liefde nog iets nieuws te vertellen? Raken die verhalen niet gewoon een keer op – is het niet al zover? Nee dus, laat Sarah Winman zien in haar derde, ontroerende roman. Een dun, lief boek over een bijzonder, uit elkaar gevallen liefdestrio. Twee mannen en een vrouw, de mannen vertellen het verhaal. De stille Ellis, die goed kan tekenen en goed auto’s kan uitdeuken, en de uitbundige kunstliefhebber Michael zijn als de complementaire kleuren in het zonnebloemenschilderij, de Van Gogh-replica die het liefste bezit is van de moeder van Ellis. Langzaam kom je er als lezer achter wat er sinds hun puberteit met hen is gebeurd. Dat gaan we hier dus niet verklappen.

De Britse Winman (1964) is ook actrice. Ze heeft in het theater gestaan en in tv-series en films gespeeld – ze had bijvoorbeeld een bijrol in de verfilming (uit 2001) van De ontdekking van de hemel. In 1992 bedacht ze dat ze zélf verhalen wilde gaan vertellen, dat ze romans wilde schrijven. Het duurde toen nog even voor haar debuutroman When God was a Rabbit (2011) uitkwam, maar dat boek werd wel meteen een internationale bestseller. Het ging over de uiteenlopende vormen die liefde kan aannemen.

Eigenlijk gaat ook De blikman daarover – vriendschap is een van die vormen, maar ook liefde voor een schilderij. Verder gaat het boek over het mooie van liefde, het mooie van mensen die zomaar bij elkaar kunnen passen, en over de onbegrijpelijke leegte die achterblijft als iemand van wie je houdt wegvalt. Winman beschrijft heel gewone mensen die vrij gewone vreselijke dingen overkomen, maar ze beschrijft hun levens zo dat je met hen meeleeft als met je beste vrienden.

Eerst en misschien wel het meest met Ellis, die 45 is als het boek begint, maar die dan al overkomt als een stokoude man. Hij is de ‘blikken man’ uit de titel, de man die geen werkend hart meer heeft. Dat is een personage uit het boek (en de film) De tovenaar van Oz. Er zit ook een yellow brick road in Winmans roman: de weg naar Zuid-Frankrijk, het Frankrijk van de zonnebloemen van Van Gogh. Maar het is niet erg als je die verwijzingen niet herkent – ze verbleken toch bij de intensiteit van het verhaal dat Winman vertelt.

Op sociale media gaat nu een grap rond waarin iemand vraagt om aanbevelingen voor ‘boeken die je aan het huilen hebben gemaakt’, en een ander antwoordt: ‘Moderne Wiskunde 11e ed. leerboek Noordhoff Uitgevers Groningen’. Daar moest ik om lachen. Maar ik moest ook, vrijwel meteen, denken aan De blikman van Sarah Winman.