Dit debuut van de Noorse schrijfster Mona Høvring is een aanzetje tot iets groters

Mona Høvring Met een lief coming-of-age-verhaal brak deze Noorse schrijfster door – nu komt haar eerdere werk beschikbaar. Ook in haar debuut toont ze via de opgroeiende Laura fijne observaties en contemplaties.

Eerder dit jaar juichte ik hier over Omdat Venus op de dag dat ik werd geboren een alpenviooltje passeerde, de internationale doorbraak van de Noorse dichter en romancier Mona Høvring (1962). Een lekker wonderlijke roman die zich grotendeels in een tijdloos sanatorium afspeelt – een lief coming-of-age-verhaal noemde ik het. Het kon niet anders, mijmerde ik ook, dan dat Høvring ook hier een bescheiden schare aanhangers rijker zou worden. En wat zou het heerlijk zijn als we ook haar eerdere werk konden lezen!

Dat kan nu: uitgeverij Oevers besloot maar gewoon bij het begin te beginnen, drie romans terug in de tijd te gaan en Høvrings debuutroman te publiceren. Iets wat helpt. Ook coming-of-age, op het eerste gezicht niet enorm plotdriven, al is volwassenwording een reis op zich. De roman is niet heel spannend, bedoel ik. Ja, een roman kan natuurlijk veel meer bieden dan een puntje-van-je-stoel-ervaring; een onvergetelijke plaats schetsen, een blik op het leven, de wereld, het wezen werpen door een lens van vorm en stijl, waardoor je de zaken ineens anders beziet.

Met Alpenviooltje slaagde Høvring daarin, en met Iets wat helpt lijk je een voorstudie van dat briljantje in handen te hebben. Ook een jonge vrouw, weer een vormende periode; als ze een jaar of zes is verdrinkt haar moeder zich in zee, en tegen het eind van de kleine roman is Laura jongvolwassen. In de tussentijd is ze zoekende. Naar verbinding (die ze bij haar vader niet echt vindt), naar seks, naar een doel in het leven. Korte hoofdstukjes vol korte zinnen, die soms fijne observaties en contemplaties bevatten. Een jongetje op het strand heeft een rode schep vast ‘in zijn marsepeinen hand’. Laura ‘wilde in elk geval licht en gelukkig zijn, maar ook niet té licht en gelukkig, misschien alleen zorgeloos en beheerst’.

We volgen het meisje, ze vertelt zelf, terwijl ze haar beste vriendin verliest aan een verhuizing, een liefhebberij voor botanie opdoet. Volgens de flaptekst volgen we haar ook tijdens een ‘erotische ervaring met de elegante Vivian Koller’, wat steelse blikken en wellicht een sensuele aanraking suggereert, maar wees gerust: ze duiken gewoon een keer met elkaar de koffer in na een opbouw die The Price of Salt-achtig aandoet (de klassieker van Patricia Highsmith, verfilmd als Carol). Zul je net zien dat de zoon van Koller bij Laura in de klas komt te zitten, en dat Laura hem óók wel ziet zitten.

Geen intrige verder, hooguit groeiend intern ongemak. Laura leest een boek aan zee, Laura doet de tuin van een tuinman, Laura verliest zichzelf even grandioos, maar door de korte zinnen, kleine hoofdstukjes, lijkt dat niet meer of minder dramatisch dan al het andere. Almaar is er water; om in te zwemmen, te drijven, in zinsbegoochelingen: ‘ik stond in het donker naar een plasje water op het linoleum te staren. Ik ging op mijn hurken zitten en stak mijn vinger uit naar de glimmende oppervlakte, had het gevoel dat ik mijn arm diep in het water kon steken, dat ik mijn lichaam in de spiegel die de regen had gemaakt kon laten zakken’.

Ja: dát is die blik, die net andere blik die je in een roman kunt vinden. Maar regelmatig is het boek juist wat droogjes, alsof je een verslagje leest van iemands dagen. Ik ging daarheen, ik deed dat, en toen keek ik die film, en toen… Iets wat helpt leest – ik kan niet meer doen alsof ik die andere roman niet gelezen heb – als een aanzetje voor iets groters. Een prettig aanzetje, maar toch.

09-09-2022 Roos van Rijswijk