Als je door IJsheiligen bladert, de tweede roman van Florence Tonk, is er op het eerste gezicht weinig nieuws onder de zon. We kunnen hier gerust spreken van bekende, beproefde thema’s. Postnatale depressie en eenzaamheid. Overspel, echtscheiding en gebroken gezinnen. Dementie en decorumverlies. Zoektocht naar en hereniging met verloren gewaande familieleden. Die thema’s worden op een frisse manier aangesneden, dat wel. De toon is luchtig en laconiek, maar er is ook voldoende psychologische diepgang. Het verhaal heeft vaart en er is veel oog voor grappige details. En het is nog spannend ook. Tonk weet de spanning er zelfs zo goed in te houden dat ik de roman maar moeilijk weg kon leggen.

Het hoofdthema: de hernieuwde ontmoeting tussen twee broers, die elkaar door allerlei omstandigheden veertig jaar lang niet hebben gezien. De een groeide op bij een steile, christelijke vader, de ander bij een hippie-achtige moeder die het allemaal niet zo goed wist. Geen van beiden hadden ze een gelukkige, onbezorgde jeugd. De oudste broer, Harry, blijkt zich te hebben opgewerkt tot een gehaaide jurist, gespecialiseerd in fusies en overnames, en in het ontslaan van ‘overtollig’ personeel. Hij woont in een luxe penthouse. De jongste, Meindert, verdient zijn karige kost als klusjesman. Hij woont in een primitief tuinhuisje aan de rand van de stad.

Die stad is Amsterdam. Volgens Meindert, die het liefst groenten eet uit eigen tuin en houdt van stilte, rust en natuur, is dat een ‘overspannen klotestad’: ‘propvol yuppen, toeristen, scooterhufters en consumptiejunks’. Hij wil zich omringen met ‘echte dingen, die je kunt aanraken’. Harry hoort nu juist tot die door hem zo verfoeide consumptiejunks.

De broers hebben, behalve een snel aftakelende moeder, nog iets anders gemeen: ze zijn allebei op zoek naar een vrouw. En dan blijken ze allebei op precies die ene vrouw te vallen, die én van de natuur is én van het betere leven. Dat is het stekelige leidmotief in deze roman, die het toch al moet hebben van ingewikkelde, menselijke betrekkingen. Daar slaat Florence Tonk ook haar verhalende slag. Ze laat de twee mannen vechten om één mooie vrouw, die ook na ijsheiligen nooit helemaal ontdooit. Ze gaat halfhartig in op de avances van beide mannen en verschuilt zich steeds achter een vage verloofde, die wel een naam krijgt, maar geen gezicht. Resultaat: veel frustratie, veel gekissebis, en zelfs een fiks handgemeen tussen de broers.

De sympathie van de lezer gaat uit naar de rondborstige Meindert, de handige klusser, en niet naar Harry, de gladde overnamespecialist met zijn Quooker, zijn tangoschoenen en zijn dure dakterras. Toch lijkt juist híj er aanvankelijk met de volle buit vandoor te gaan.

Maar in het laatste hoofdstuk, in een nogal spectaculaire scène, stelt Tonk resoluut orde op zaken. Dan blijkt dat opleiding en maatschappelijke status er eigenlijk niet toe doen. Afkomst en erfelijk materiaal zijn veel bepalender. Aan familiebanden valt niet te ontkomen, wil Tonk maar zeggen, of we dat nu leuk vinden of niet. Dat is het wat gelaten en ook wel wat haastige besluit van een verder behoorlijk meeslepende geschiedenis.